Studiuesit thonë se raporti juaj mes belit dhe ijeve, në vend të BMI, mund të jetë një tregues i mundësive tuaja për të zhvilluar demencë.

Enigma e fundit shkencore se çfarë e shkakton demencën mbetet e pazgjidhur.

Megjithatë, një studim i ri i rënies njohëse, i fokusuar në një lidhje të mundshme midis yndyrës së barkut dhe trurit, mund të na ketë sjellë një pjesë të enigmës më afër.

Studimi, i raportuar në Gazeta Britanike e të ushqyerit, analizoi lidhjen midis obezitetit dhe aftësive njohëse tek të rriturit 60 vjeç e lart.

Shkencëtarët kishin hetuar më parë mbipeshën dhe demencën dhe arritën në përfundimin se të qenit mbipeshë duket se janë të lidhura.

Por studimi i ri tregon se si aftësitë njohëse të të rriturve të moshuar ndikohen nga obeziteti.

Dr. Howard Fillit është drejtori ekzekutiv themelues dhe shefi i shkencës për Fondacionin e Zbulimit të Barnave për Alzheimer.

Të rriturit mbi 60 vjeç renditen si grupmosha “më e prekur nga dëmtimi njohës, kryesisht demenca, e shkaktuar kryesisht nga Alzheimer”, tha Fillit për Healthline.

E njëjta grupmoshë përmban një përqindje të konsiderueshme që luftojnë peshën e tyre.

Në shifra reale:

  • 10 përqind e të gjithë individëve mbi 65 vjeç luftojnë me obezitetin, sipas Fillit.
  • 5.7 milionë amerikanë janë diagnostikuar me sëmundja e Alzheimerit. Deri në vitin 2050, ai grup vlerësohet të rritet në pothuajse 16 milionë.

Studiuesit thonë se dhjami i barkut dhe jo indeksi i masës trupore (BMI) ofron një tregues më të rëndësishëm se humbja e peshës mund të ndihmojë në parandalimin e demencës.

Pse eshte ajo?

“Yndyra qendrore është një ind inflamator. Inflamacioni është një rrezik i njohur gjerësisht për dëmtim kognitiv,” shpjegoi Fillit.

Për të kuptuar se çfarë do të thotë të përjetosh dëmtim njohës, eksperti i Alzheimerit sugjeroi që të mendoni për ndjenjat tuaja kur jeni i sëmurë.

Për shumicën prej nesh, e ashtuquajtura “sjellje e sëmundjes” na bën të ndihemi “të lodhur, të dëshpëruar, [and we find it] vështirë për t’u përqendruar.”

Studiuesit e studimit arritën gjithashtu në përfundimin se raporti i belit ndaj ijeve (WHR) ofron një mënyrë më të mirë për të matur yndyrën qendrore sesa BMI.

“Sidomos te njerëzit e moshuar që humbasin masën muskulore me plakjen,” tha Fillit. “BMI është një tregues më pak i besueshëm i obezitetit qendror (dmth. yndyra e barkut).”

Për më tepër, projekti kërkimor mbështet teoritë që mbipesha rrit rrezikun e dëmtimit kognitiv në tre mënyra:

  • inflamacion
  • çrregullime metabolike si rezistenca ndaj insulinës
  • mungesa e ushtrimeve fizike

Fillit rekomandoi që njerëzit ta shohin yndyrën e barkut si një faktor rreziku për shëndetin e dobët, duke përfshirë sëmundjet e zemrës dhe diabetin, si dhe dëmtimin kognitiv dhe çmendurinë.

Dr. Alexandra Sowa, një mjeke interniste e certifikuar nga bordi dhe specialiste e mjekësisë së obezitetit, themeloi SoWell Health, një praktikë për humbje peshe dhe mirëqenie në qytetin e Nju Jorkut. Ajo është gjithashtu një instruktore klinike në mjekësi në Universitetin e Nju Jorkut.

Sowa ofroi disa njohuri për ndryshimin midis mbështetjes në BMI si një mjet matës kundrejt WHR.

“BMI është një udhëzues matës i dobishëm, por jo i saktë. Ai merr parasysh vetëm peshën dhe gjatësinë dhe nuk është gjithmonë një matës i besueshëm i yndyrës së trupit”, tha ajo për Healthline.

Në të kundërt, WHR “i kushton më shumë rëndësi yndyrës së brendshme, një organ endokrin që sekreton hormone dhe kimikate që lidhen me zhvillimin e sëmundjes”, shpjegoi Sowa.

WHR përcaktohet duke e ndarë perimetrin e belit me perimetrin e ijeve. Sigurohuni që të matni pjesën më të vogël të belit dhe zonën më të madhe të ijeve.

Organizata Botërore e Shëndetësisë konsideron a WHR e shëndetshme të jetë 0,85 ose më pak për gratë dhe 0,9 ose më pak për burrat. Një WHR prej më shumë se 0.85 tek femrat ose më shumë se 0.9 tek meshkujt është një tregues i obezitetit.

Në studimin e ri, studiuesit “hipotezuan se rritja e proteinës C-reaktive nga yndyra e barkut ishte një nga faktorët që çoi në rënien e funksionit njohës”, tha Sowa.

“Ajo për të cilën bëhet fjalë është kjo: Yndyra e tepërt e trupit çon në inflamacion dhe inflamacioni çon në sëmundje,” shpjegoi ajo.

Sowa i sheh rezultatet e studimit si pozitive.

Me ritmet në rritje të obezitetit dhe rënies njohëse, ajo e gjen “shpresë që shkenca e bazuar në prova po identifikon një lidhje midis këtyre dy sëmundjeve jashtëzakonisht të rënda”.

Sowa theksoi se mbipesha është e parandalueshme dhe e trajtueshme.

Në fund të fundit, parandalimi i obezitetit “mund të parandalojë – ose të paktën të pakësojë – zhvillimin e sëmundjeve të tjera, si çmenduria”, shtoi ajo.

Bill Lagakos, i cili ka një doktoraturë në biokiminë ushqimore dhe fiziologji, sqaroi se “pesha normale” përkufizohet si një WHR prej më pak se 0.8 tek femrat dhe më pak se 0.9 tek meshkujt.

Nëse WHR juaj është mbi këto kufij, ju mund të ruani “më shumë peshë në mënyrë disproporcionale në zonën e barkut”, vuri në dukje ai. Bazuar në studimin, kjo do të thotë “ju mund të keni rrezik më të madh të rënies njohëse”.

Lagakos, autori i “Të varfërit, kaloritë e keqkuptuara”, rekomandoi humbjen e peshës dhe stërvitjen si “ndërhyrjet më premtuese” për ata me yndyrë të tepërt në bark.

Për të gjetur planin e duhur të humbjes së peshës, kontrolloni me ofruesin tuaj të kujdesit shëndetësor dhe “gjeni atë që funksionon për ju”, shtoi ai.

“Për disa, heqja dorë nga ushqimet industriale funksionon,” tha Lagakos për Healthline. “Të tjerët kërkojnë plane më kufizuese si dieta ketogjenike ose me pak yndyrë. Gjeni një plan diete dhe ushtrimesh që mund t’i përmbaheni.”

Lagakos, i cili u përqendrua në inflamacionin, diabetin dhe biologjinë cirkadiane gjatë studimeve të tij postdoktorale, vuri në dukje se kërkimi pasues mund të ofrojë edhe më shumë informacion se si të parandalohet rënia kognitive.

“Një studim vijues do të vlerësonte dhjamosjen dhe njohjen në bazë, më pas do t’i gjurmonte për një kohë të paracaktuar. Nëse lidhja do të mbetej, do të kryheshin studime të mëtejshme për të përcaktuar mekanizmat për të përcaktuar parandalimin, trajtimin, menaxhimin, kurimin, etj. tha ai.