Një marsupial i vogël i rrezikuar po vdes për seks – fjalë për fjalë.
Sipas një studimi të botuar të mërkurën, gjitari mashkull verior – një gjitar mishngrënës sa një mace e vogël shtëpiake – po ecën aq larg dhe po fle aq pak në kërkimin e tij të dëshpëruar për një bashkëshorte femër, saqë mund të jetë duke shkaktuar vdekjen e tij të hershme, sipas një studimi të botuar të mërkurën.
Quoll jeton në pjesë të perëndimit dhe veriut Australia dhe është i njohur për zakonet e pazakonta të çiftëzimit. Meshkujt janë të ashtuquajtur riprodhues vetëvrasës që vdesin pas një sezoni të vetëm çiftëzimi, ndërsa femrat vazhdojnë të jetojnë dhe shumohen deri në katër vjet.
Tani një studim i ri nga dy ekipe australiane, në Universitetin e Bregut të Sunshine dhe në Universitetin e Queensland, ka hedhur dritë se pse mund të jetë kjo.
Studiuesit vendosën çanta shpine të vogla me gjurmues si në këllqe mashkullore ashtu edhe në femër në Groote Eylandt, një ishull i madh në brigjet e Territoreve Veriore të Australisë, dhe gjetën dallime të habitshme në sjelljen e meshkujve dhe femrave.
Një algoritëm i mësimit të makinës u përdor më pas për të analizuar më shumë se 76 orë filmime të regjistruara dhe për të parashikuar sjelljen e rrymës gjatë një periudhe 42-ditore.
Gjetjet e tyre, të publikuara në Shoqëria Mbretërore e Shkencës së Hapursugjeron që meshkujt lodhen aq shumë sa nuk arrijnë të gjejnë ushqim të mjaftueshëm ose të qëndrojnë mjaftueshëm vigjilentë ndaj grabitqarëve.
Një mashkull, të cilin studiuesit e quajtën Moimoi, eci 6.5 milje në një natë në kërkim të një shoku – një distancë e barabartë me një njeri me madhësi mesatare që ecën deri në 24 milje, thanë studiuesit.
Joshua Gaschk, i cili udhëhoqi studimin, tha në një deklaratë: “Mungimi i gjumit dhe simptomat shoqëruese për një kohëzgjatje të zgjatur do ta bënin të pamundur rikuperimin dhe mund të shpjegonin shkaqet e vdekjes së regjistruar tek meshkujt pas sezonit të riprodhimit.
“Ata bëhen pre e lehtë, nuk janë në gjendje të shmangin përplasjet e automjeteve ose thjesht vdesin nga lodhja.”
Rreziqet shëndetësore të mungesës së gjumit te brejtësit janë të dokumentuara mirë, dhe kërpudhat që studiuan studiuesit u zbuluan se humbin peshë, bëhen agresive dhe shfaqin sjellje të pamatur.
Për ta bërë gjetjen e një partneri edhe më të mundimshëm, pamja e këpurdhave mashkullore vuan dhe ata tërheqin një numër në rritje të parazitëve për shkak të mungesës së kujdesit, zbuloi studimi.
Disa kafshë të tjera, duke përfshirë disa peshq dhe insekte, vendosin të gjithë energjinë e tyre në vetëm një sezon riprodhimi – një proces i njohur si semelparity – por gjitari është gjitari më i madh i njohur për këtë.
Jack Ashby, ndihmësdrejtori i Muzeut Universitar të Zoologjisë në Kembrixh, Angli, dhe një ekspert për gjitarët australianë i cili nuk ishte i përfshirë në studimin e quoll, shpjegoi se të gjitha kafshët kanë një kosto për trupin e tyre dhe mbijetesën afatgjatë për të prodhuar i ri. Zakonisht këto kosto peshohen në mënyrë të barabartë gjatë gjithë jetës së prindërve.
“Riprodhuesit vetëvrasës meshkuj – që mes gjitarëve është një strategji që ka evoluar më shumë se një herë te marsupialët, por në asnjë grup tjetër – e kanë çuar këtë kompromis në ekstrem, duke sakrifikuar fjalë për fjalë gjithçka për një ngjarje të mbarështimit”, tha ai për NBC News përmes emailit. .
“”Jeto shpejt, vdis i ri” është sigurisht mënyra e gjërave për këto specie. Megjithatë, kjo maksimum zakonisht përfundon, “… dhe lini një kufomë të bukur”. Kjo definitivisht nuk është ajo që ndodh këtu”.
Gjatë punës në terren të Ashby-t në pyjet musonore të Australisë veriore, ai tha se gjeti kullota veriore mashkullore në fund të dritares së tyre të shkurtër të shumimit. “Ata janë tullac, të mbuluar me zgjebe, plagë, rriqra dhe parazitë të tjerë – është e qartë se trupat e tyre po mbyllen,” tha ai.
“Sigurisht që ka kuptim që përpjekjet që ata bëjnë për të gjetur bashkëshorte gjatë asaj periudhe do të çonin në mungesë gjumi dhe më pak kohë për t’u kujdesur për veten në përgjithësi, siç sugjeron ky studim i ri,” shtoi ai.
Christofer Clemente, një nga hulumtuesit që qëndron pas studimit, tha se e ardhmja e kullotës është në rrezik, por jo për shkak të çiftëzimit.
“Statusi i ruajtjes së tij është: I rrezikuar (popullsia po zvogëlohet), kryesisht për shkak të humbjes së habitatit, së bashku me futjen e specieve pushtuese si qentë, macet, dhelprat dhe kallamishtet e kallamit,” tha ai.
Ekipi dëshiron të vazhdojë punën e tij dhe të shikojë efektet e mungesës së gjumit në gjitarët e tjerë marsupialë në Australazi, të tilla si opossumët dhe Djajtë Tasmanianë.
Një kallam me kallam që peshon pothuajse 6 kilogramë u gjet kohët e fundit në Australinë veriore dhe u quajt “Toadzilla.”
