Kur bëhet fjalë për trajtimin e sëmundjes së Alzheimerit, dy objektiva kryesorë për trajtim kanë qenë pllakat beta-amiloide dhe ngatërresat tau.
Këto grumbullime ngjitëse të proteinave dëmtojnë indin e trurit. Fragmentet e proteinës beta-amiloide grumbullohen në hapësirat midis qelizave nervore dhe format e përdredhura të turmës tau grumbullohen brenda qelizave të trurit. Studimet kanë lidhur pllaka dhe tangles me humbje kujtesendryshimet e personalitetit dhe vështirësitë me aktivitetet normale të përditshme që lidhen me demenca.
Megjithëse disa ilaçe eksperimentale në zhvillim kanë synuar këto proteina, pak prej tyre kanë prodhuar ndonjë rezultat domethënës. Për shkak të dështimeve të provës, Fondacioni i Zbulimit të Barnave për Alzheimer (ADDF) dhe burime të tjera të ekspertëve kanë kërkuar kërkime për faktorë të tjerë që mund të kontribuojnë në sëmundje.
“Gjithmonë ndjekim pllakat dhe lëmimet si objektiv për trajtimin dhe parandalimin e tyre sëmundja e Alzheimeritpor fakti është se dy të tretat e njerëzve në të tetëdhjetat që kanë pllakë nuk kanë Alzheimer,” thotë Gayatri Devi, MD, mjek neurolog në spitalin Lenox Hill dhe drejtor i Neurologjisë Park Avenue në New York City.
“Unë mendoj për Alzheimerin si një gjendje e cila është një bashkim i rrugëve të shumta,” thotë Dr. Devi. “Gjithçka duhet të jetë në rregull për të krijuar një stuhi të përsosur të Alzheimerit, dhe pllakata ndoshta është vetëm një nga komponentët për krijimin e kësaj stuhie klinike.”
Epigjenetika: Potenciali i modifikimit të gjeneve
Një nga rrugët më të reja dhe më premtuese drejt trajtimit që shkencëtarët po eksplorojnë është një fushë studimi e quajtur epigjenetikë. Epigjenetika përfshin mekanizmat biologjikë që ndezin ose çaktivizojnë gjenet në qeliza.
Studiuesit kanë eksploruar ilaçe epigjenetike që bëjnë ndryshime kimike në qeliza, duke aktivizuar ose çaktivizuar gjenet për të përmirësuar Simptomat e Alzheimerit.
Howard Fillit, MDnjë specialist në mjekësia geriatrike në Spitalin Mount Sinai në New York City dhe drejtori ekzekutiv themelues dhe shefi i shkencës në Fondacionin e Zbulimit të Barnave Alzheimer, shpjegon se trajtimet epigjenetike shfrytëzojnë aftësinë e trupit tonë për të ndryshuar shprehjen e gjeneve për mirë.
Hetuesit paraqitën rezultate nga disa studime epigjenetike në Provat e 12-ta Klinike Vjetore mbi Sëmundjen e Alzheimerit (CTAD) takimi në San Diego në dhjetor 2019.
Një nga prezantuesit e CTAD, Oryzon Genomics, me qendër në Barcelonë, Spanjë, filloi punën në epigjenetikë barna për kancerin në vitin 2008. Me financim nga ADDF, kompania biofarmaceutike ka punuar në një trajtim epigjenetik të Alzheimerit që pengon enzimën e histone demethylase 1 (LSD1) specifike për lizinën.
“Duke frenuar këtë enzimë, trajtimi i quajtur vafidemstat (ORY-2001), promovon mbijetesën e neuroneve dhe mund të rivendosë deficitet e kujtesës dhe funksionin njohës”, thotë Dr. Fillit.
Informacioni më i fundit i paraqitur në CTAD tregon se vafidemstat rikthen kujtesën, ul neuroinflamacionin, eliminon agresivitetin dhe rikthen shoqërueshmërinë tek minjtë. Një studim i ardhshëm do të shqyrtojë efektet e tij në agresionin e lidhur me Alzheimer-in tek pjesëmarrësit njerëzorë.
Gjithashtu në CTAD, firma kanadeze bioteknike Resverlogix ofroi një përditësim progresi mbi mjekimin epigjenetik oral apabetalone (RVX-208), i cili frenon proteinat e domenit të bromodomës dhe të domenit ekstra-terminal (BET). Në testet laboratorike, ilaçi tregoi potencial për të reduktuar inflamacionin e trurit dhe ndoshta për të reduktuar rënien njohëse.
Lidhja zorrë-tru dhe rrugë të tjera terapeutike
Gjithnjë e më shumë, provat po tregojnë se mikrobioma e zorrëve (triliona baktere, viruse dhe mikroorganizma që jetojnë në zorrë) luan një rol pothuajse në çdo aspekt të shëndetit tonë.
Disa hetime të CTAD ekzaminuan se si parregullsitë në mikrobiomën e zorrëve mund të lidhen me Alzheimer-in dhe diskutuan terapitë e mundshme.
“Mendimi im është ndoshta sepse bioma e zorrëve është aq e ndërlikuar e përfshirë në inflamacion, saqë në një farë mënyre mund të ndryshojë gjërat në tru aq sa mund të përmirësohen simptomat klinike”, thotë Devi.
Devi shton se shkaqet infektive, si bakteret në gojë nga gingivitikanë qenë të lidhura me demencën, sipas a studimi i publikuar në janar 2019 në Përparimet e shkencës.
Hulumtime të tjera jashtë Koresë të paraqitura në CTAD treguan se antiviral trajtimi për herpes zoster mund të zvogëlojë rrezikun e demencës.
“Të gjitha këto studime tregojnë se nuk është vetëm prania e pllakave dhe lëmimeve”, thotë Devi. “Duket më e mundshme që për klinike simptomat e demencës për t’u zhvilluar, një person duhet të ketë pllakëza ose ngatërrime – plus diçka që nuk shkon me sistemin e tij imunitar, ose ndoshta një lloj ekspozimi të mëparshëm ndaj infeksionit – diçka që i vë në rrezik, përveç faktit që po plaket.
Pllakat amiloide dhe Tau ende objektivat e drogës
Beta amiloid dhe tau mbeten objektivat më të zakonshëm të drogës në provat klinike të Alzheimerit, sipas Fillit, dhe ndërsa pak studime të lidhura kanë prodhuar rezultate të rëndësishme pozitive, ka ende potencial në mjekimin e drejtuar ndaj këtyre proteinave.
Në CTAD, shkencëtarët me Biogen detajuan rezultate të reja nga analiza e ilaçit të tij aducanumab, duke treguar se ilaçi, kur jepet në doza të larta, mund të ngadalësojë rënien e njohjes dhe funksionimin tek ata me dëmtim të butë njohës për shkak të sëmundjes së Alzheimerit dhe demencës së lehtë të sëmundjes Alzheimer.
Në tetor 2019, kompania bioteknike njoftoi se planifikonte të kërkonte miratimin për aducanumab nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave e SHBA (FDA). Lajmi erdhi si një ndryshim pas një raporti të Biogen në pranverë që zbuloi se ilaçi nuk kishte dhënë rezultate të rëndësishme.
“Droga ‘godi objektivin e saj’ dhe ishte në gjendje të largonte beta-amiloide nga truri i pacientëve,” thotë Fillit. “Është inkurajuese që FDA ka rënë dakord të shqyrtojë aplikacionin e drogës për miratim të mundshëm.”
Ai vuri në dukje se nëse aducanumab miratohet, ai mund të jetë më efektiv i dhënë së bashku me terapitë e tjera që janë ende në fazat e kërkimit. ADDF vlerëson se më shumë se 100 potencial trajtimet për sëmundjen e Alzheimerit aktualisht janë në zhvillim klinik.
“Ashtu si me terapinë e kancerit, ne presim që pacientët me Alzheimer të marrin një kombinim të barnave për të ngadalësuar sëmundjen,” thotë Fillit.
“Kjo është një kohë shumë emocionuese,” shton ai. “Ne kemi filluar të shohim disa suksese në provat tona klinike. Ka shumë shpresë tani.”
