Një eksperiment i ri ka ngritur pyetje të vështira rreth trurit dhe identitetit.

Shkencëtarët në Universitetin Yale pretendojnë se kanë mbajtur me sukses të gjallë trurin e derrave të prerë për 36 orë.

Hulumtimi i tyre ka tërhequr vëmendje të konsiderueshme jo vetëm për metodologjinë e tij makabre, por edhe për implikimet e mundshme te njerëzit.

A mund të vihej në thelb truri ynë në “mbështetje jete” nëse diçka katastrofike apo fatale do t’i ndodhte trupit tonë?

Hulumtimi u përshkrua nga neuroshkencëtari i Yale Dr. Nenad Sestan më 28 mars në një takim të Institutit Kombëtar të Shëndetit (NIH) dhe u raportua në Rishikimi i Teknologjisë MIT. Sestan i tha publikimit se nuk kishte ndërmend që prezantimi i tij të bëhej publik.

As Sestan dhe as ndihmësi i tij nuk iu përgjigjën pyetjeve të shumta nga Healthline.

Sipas MIT Technology Review, Sestan dhe ekipi i tij eksperimentuan mbi 100 deri në 200 tru derri të marrë nga një thertore. Duke përdorur një aparat të veçantë të njohur si BrainEx, ata ishin në gjendje të qarkullonin oksigjen në të gjithë trurin me një lëng perfuzioni.

Sistemi BrainEx është një lak i mbyllur tubash dhe rezervuarësh që pompon gjak artificial që është ngrohur në temperaturën e trupit në tru. Sipas Sestan, sistemi rezultoi në një rezultat të papritur të qelizave në tru që kthehen në një gjendje të shëndetshme, të afta për aktivitet normal.

Teknika ka të ngjarë të funksionojë edhe në specie të tjera, duke përfshirë primatët. “Kjo ndoshta nuk është unike për derrat,” tha ai gjatë prezantimit të tij në NIH.

Çështja që shumë vëzhgues e kapën menjëherë ishte se nëse truri i “ringjallur” do të kthehej në njëfarë mase funksionimi, a do të ishin edhe ata të vetëdijshëm?

Të shkëputur nga trupi dhe të privuar nga të gjitha organet shqisore, a do të zgjoheshin ata në një harresë djallëzore të ekzistencës?

Premisa “truri në një kavanoz” është një premisë e zakonshme për etikën, shkencëtarët dhe filozofët mjekësorë që duhet të mendojnë mbi të.

“[It is] një shembull i drejtë i thelbit kryesor të problemeve të vërteta të bioetikës: fragmentimi dhe ribashkimi i proceseve bazë të jetës”, tha Michael H. Shapiro, profesor i së drejtës dhe ekspert në bioetikën dhe transplantimin e organeve në Universitetin e Kalifornisë Jugore.

Duke kërkuar qartë që të qetësonin ato frikë, Sestan dhe ekipi i tij pretenduan se truri nuk tregonte shenja të vetëdijes. Kjo u përcaktua duke përdorur një elektroencefalogram (EEG), një test që mund të zbulojë aktivitetin e valëve të trurit, veçanërisht ato që tregojnë mendime dhe ndjesi.

Edhe pse ende në fazat e tij të hershme, rëndësia e hulumtimit për njerëzit është e dukshme, megjithëse ka të ngjarë jo për zgjatjen e jetës.

Në vend të kësaj, sistemi BrainEx, ose një i ngjashëm me të, që punon në trurin e njeriut mund të përdoret për të studiuar më mirë gjëra si sëmundja e Alzheimerit.

“Kjo është e shkëlqyeshme për trajtimin e pacientëve dhe parandalimin e vdekjes dhe ndoshta për të kthyer disa lëndime, por jo për t’i sjellë në jetë të vdekurit ose për t’i ‘ringjallur’ ata,” tha Shapiro për Healthline.

“Ky hulumtim mund të zgjerojë mundësitë për transplantimin e organeve dhe indeve dhe, ndoshta, të lejojë disa përmirësime neurologjike për personat e dëmtuar nga truri – p.sh., duke futur inde (përfshirë qelizat burimore neuronale) për të riparuar trurin e dëmtuar nga goditjet në tru ose tronditje,” tha ai.

Përtej këtyre llojeve të kërkimeve praktike, Shapiro është kritik ndaj nocionit se truri mund të mbahet gjallë dhe një ditë të implantohet në trupa të tjerë, si çdo transplantim organi tjetër.

Të tjerët, megjithatë, janë më të gatshëm të spekulojnë.

“Mund të vijë deri në pikën që në vend që njerëzit të thonë ‘Ngri trurin tim’, ata të thonë ‘Më lidh dhe më gjej një trup’,” Dr. Steve Hyman, drejtor i kërkimeve psikiatrike në Instituti i gjerë në Kembrixh, Massachusetts, i tha MIT Technology Review.

Por mbeten pyetje, si etike ashtu edhe filozofike, nëse truri thjesht mund të ngrihet dhe të ndryshojë trupat pa efekte serioze në personalitet. Disa argumentojnë se truri është në thelb të pandashme nga trupi.

Pra, mbajtja gjallë e një truri për transplantim është thelbësisht e ndryshme nga, të themi, transplantimi i veshkave, si disa e kanë krahasuar.

Shapiro shpjegon se identiteti i një personi “përcaktohet nga truri”.

“Truri dhe veshka janë të dy organe, por nuk mund të vlerësohen në të njëjtën mënyrë, sepse truri është selia e personalitetit dhe e identitetit individual. Nuk është thjesht një organ tjetër”, tha Shapiro.

Pas një transplanti hipotetik të trurit, a do të ishte marrësi i organit i njëjti person përpara operacionit? Apo do të “bëheshin” donatorë nëpërmjet trurit të transplantuar?

Një problem tjetër etik i paraqitur nga puna e Sestanit është se si ajo ndikon potencialisht në përkufizimin ligjor të vdekjes. Vdekja e trurit është një koncept relativisht i ri në mjekësi dhe ligj, dhe ende ndryshon kryesisht nga një vend në tjetrin.

Ndryshe nga vdekja klinike – e përcaktuar nga ndalimi i disa funksioneve biologjike, si frymëmarrja dhe rrahjet e zemrës – vdekja e trurit është një gjendje në të cilën një individ mund të jetë ende fizikisht i gjallë, por me pak ose aspak aftësi njohëse.

Raportet – si p.sh ato të Jahi McMath, një vajzë 17-vjeçare, e cila ka vdekur nga truri që nga viti 2013, por megjithatë mbetet e gjallë (madje edhe duke kaluar pubertetin) përmes mbështetjes së ventilatorëve dhe ushqyerjes me tuba – ngre pyetje serioze në lidhje me përkufizimin e vdekjes së trurit.

Puna e Sestanit mund të shërbejë gjithashtu për të turbulluar më tej ujërat duke u dhënë shpresë disave se një tru, dhe për rrjedhojë, një person, mund të mbahet disi gjallë, edhe në mungesë të një trupi.

Shapiro hedh poshtë një zgjidhje të tillë në dukje të lehtë: “Truri në mbështetje të jetës nuk është person dhe nuk është truri i gjallë”.

“Një person i vdekur nga truri nuk është më i gjallë për gjakun që qarkullon në tru sesa ajo, sepse një ventilator po qarkullon gjak në të gjithë trupin,” tha Shapiro për McMath. “Edhe pse indet dhe organet mund të jenë të përdorshme (dhe mund të konsiderohen lirshëm ‘të gjallë’ për këtë arsye), personi është ende i vdekur.”