Hulumtimi i ri nxjerr në pah shkaqet e ndryshme që mund t’ju bëjnë të kontrolloni me detyrim smartfonin tuaj dhe ofron sugjerime që mund t’ju ndihmojnë të hiqni dorë nga zakoni.

Shpërndaje në Pinterest
Sipas ekspertëve, nuk është smartfoni juaj ai që drejton sjelljen tuaj kompulsive për ta kontrolluar atë, por janë aplikacione specifike në të. Getty Images

Kudo që shikoni, njerëzit po kontrollojnë smartfonin e tyre me frekuencë të madhe – dhe jo vetëm adoleshentët dhe studentët e kolegjit.

Për disa, sjellja e smartfonëve është bërë kompulsive, me efekte negative në jetën e tyre.

Shkencëtarët në Universitetin e Uashingtonit (UW) gjetën një seri nxitësish, të përbashkëta nga të gjitha grupmoshat, që nisën dhe i dhanë fund përdorimit të zakonshëm të smartfonëve.

Studiuesit hetuan gjithashtu zgjidhjet që përdoruesit e smartfonëve krijuan për të frenuar një nivel të padëshiruar përdorimi.

Ekipi prezantoi gjetjet e tij më 7 maj në Konferenca ACM CHI mbi Faktorët Njerëzor në Sistemet Kompjuterike në Glasgow, Skoci.

“Gjetjet tona synojnë kryesisht dizajnerët, duke i ndihmuar ata të kuptojnë se çfarë i bën përvojat dixhitale kuptimplota për njerëzit. Ajo që mësuam tregon gjithashtu se dizajnimi i aplikacioneve që janë të lehta për t’u marrë dhe për t’u hequr sipas dëshirës është më i mirë për përdoruesit sesa luftimi i aplikacioneve që tërheqin vëmendjen me mekanizma bllokimi. Alexis Hiniker, PhD, bashkautor i studimit, tha për Healthline.

Hiniker është gjithashtu një asistent profesor në Shkollën e Informacionit në Universitetin e Uashingtonit, i specializuar në ndërveprimin njeri-kompjuter. Ajo është gjithashtu drejtoreshë e UW User Empowerment Lab.

“Gjetjet tona gjithashtu përshkruajnë në detaje se si është përdorimi i detyruar i telefonit në këtë moment, faktorët që e nxisin atë dhe faktorët që ndihmojnë përdoruesit të dalin nga ai cikël,” tha Hiniker.

Hiniker shpjegon se studimi i saj filloi kur ajo dhe kolegët e saj dëgjuan njerëzit që flisnin për zhgënjimet e tyre me mënyrën se si ndërvepronin me telefonat inteligjentë.

Megjithatë, të gjithë të intervistuarit treguan për përvoja telefonike që kishin kuptim personal dhe të vazhdueshëm.

“Kjo është shumë motivuese për mua,” tha ajo. “Zgjidhja nuk është të heqësh qafe këtë teknologji; jep një vlerë të madhe. Pra, pyetja është, si ta mbështesim këtë vlerë pa marrë me vete të gjithë bagazhin?”

Në fund të vitit 2017 dhe në fillim të 2018, Hiniker dhe ekipi i saj intervistuan 39 përdorues të telefonave inteligjentë në zonën e Seattle në tre grupe midis moshës 14 dhe 64 vjeç: studentë të shkollave të mesme dhe kolegj dhe të rritur me diploma kolegji. (Tridhjetë e nëntë persona është një mostër e madhe për llojin e punës së thellë dhe cilësore që ajo dhe ekipi i saj kanë kryer, thotë ajo.)

Studiuesit intervistuan pjesëmarrësit, duke u bërë pyetje se cilat prej aplikacioneve në telefonin e tyre kishin më shumë gjasa të çonin në sjellje kompulsive.

“Shumë pjesëmarrës cituan aplikacionet e mediave sociale si përvoja të cilave u kthyen me detyrim,” tha Hiniker. “Por dolën edhe shumë të tjera: lojëra të rastësishme, YouTube, email dhe mesazhe me tekst.”

Të intervistuarit zbuluan katër shkaktarë të zakonshëm për përdorim të detyrueshëm: momente të pabanuara, të tilla si pritja për të takuar një mik; para ose gjatë detyrave të lodhshme dhe të përsëritura; situata të vështira shoqërore; ose duke pritur për një mesazh ose njoftim të parashikuar.

Pjesëmarrësit raportuan gjithashtu shkaktarë të zakonshëm që i dhanë fund përdorimit të tyre kompulsiv të telefonit: kërkesa konkurruese nga bota reale, si takimi me një mik ose nevoja për të vozitur diku; të kuptuarit se ata kishin qenë në telefonin e tyre për gjysmë ore; dhe duke vënë re përmbajtjen që ata kishin parë tashmë.

Ekipi u befasua kur zbuloi se shkaktarët ishin të njëjtë në të gjitha grupmoshat.

“Ne u goditëm më shumë nga sa të ngjashme ishin sjelljet e njerëzve, pavarësisht nga mosha,” tha Hiniker. “Megjithëse nxënësit e shkollave të mesme kishin më shumë gjasa të flisnin për përdorimin e telefonave të tyre si mbulesë për situata të sikletshme, shumica e temave që pamë ndaheshin në grupmosha.”

Larry Rosen, PhD, studion gjithashtu përdorimin kompulsiv të smartfonëve dhe ka zbuluar mënyra pozitive për të ndryshuar sjelljen e përdoruesit.

Rosen është profesor emeritus dhe ish-kryetar i departamentit të psikologjisë në Universitetin Shtetëror të Kalifornisë, Dominguez Hills. Një psikolog hulumtues dhe edukator kompjuteri, ai njihet si një ekspert ndërkombëtar në psikologjinë e teknologjisë.

Në vitin 2016, Rosen filloi studimet me 375 studentë të kolegjit dhe 75 nxënës të shkollave të mesme.

Rosen mësoi gjithashtu se disa njerëz kontrollojnë telefonat e tyre shpesh nga mërzia.

Studiuesit e quajnë këtë “nomofobia” – një kombinim i fjalëve jo, celular dhe fobi – e përcaktuar si frikë nga të qenit pa telefonin tuaj. Ky fenomen quhet gjithashtu FOMO, ose frika nga humbja ose moslidhja. (Adoleshentët kaluan pjesën më të madhe të kohës në mediat sociale, thotë ai.)

Në fakt, disa nga pjesëmarrësit e studimit të Rosen raportuan se u ngritën në mes të natës për të kontrolluar telefonat e tyre.

Tre të katërtat e pjesëmarrësve të tij thanë se i lanë telefonat e tyre në zile ose vibronin për të parë nëse do të vinte ndonjë mesazh.

Rosen thotë se ankthi për t’u ngritur për të kontrolluar telefonin tuaj mund të ndikojë në shëndetin tuaj, pasi çon drejtpërdrejt në një gjumë të keq gjatë natës.

Rosen krijoi lista strategjish për studentët e tij pjesëmarrës. Ai u ofroi atyre katër kategori mënyrash për të bërë ndryshime në telefonat e tyre, ose për të përdorur telefonat e tyre në mënyra unike.

Kategoritë ishin komunikimi, fokusi dhe vëmendja, gjumi i përmirësuar dhe mirëqenia e përmirësuar. Qëllimi ishte të përmirësonin përvojën e tyre në smartphone.

Për të përmirësuar gjumin, Rosen u tha pjesëmarrësve të tij që të vendosnin telefonat e tyre në ekranin gri gjatë natës, i cili heq të gjitha ngjyrat.

“Ne u thamë atyre që t’u tregonin telefonave të tyre që të harronin fjalëkalimet e tyre dhe të hiqnin telefonat e tyre nga dhoma e gjumit një orë para se të flenë,” tha ai. “Ne u kemi dhënë edhe alternativa. Përdorni një aplikacion meditimi për t’i ndihmuar ata të relaksohen ose zgjidhni “Mos shqetëso” për 30 minuta në mënyrë që të mund të përqendrohen në studimet e tyre. Shumë prej tyre përdorën Night Shift për të fikur dritën blu në telefonat e tyre.

“U kërkova ta bënin këtë vetëm për tre javë. Më pas, u kërkova të dorëzonin një letër në lidhje me përdorimin e minutave dhe shkyçjet e tyre. E pyeta: ‘Si shkoi?’ Disa njerëz madje më dërguan pamje nga të dhënat e ekranit të tyre. Shumë prej tyre thanë, ‘Hej, unë do të vazhdoj ta bëj këtë. Kjo bëri ndryshime pozitive në jetën time”, tha ai.

Nga 375 pjesëmarrësit e Rosen, 200 thanë se ndryshimet e sugjeruara në përdorim u lironin shumë kohë çdo ditë.

Ekipi i Hiniker u kërkoi pjesëmarrësve të identifikonin një aspekt të sjelljes së tyre që dëshironin të ndryshonin dhe të krijonin një ide se si telefoni i tyre mund t’i ndihmonte ta arrinin atë.

Shumë skicuan një mekanizëm bllokimi që do t’i pengonte ata të përdornin telefonat e tyre për një periudhë të caktuar. Pjesëmarrësit, megjithatë, pranuan se megjithëse ndiheshin keq për sjelljen e tyre, ata ishin ambivalent në lidhje me përdorimin e zgjidhjeve të propozuara.

Ky zbulim tregoi një marrëdhënie më delikate me telefonat inteligjentë.

“Nëse telefoni nuk do të ishte fare i vlefshëm, atëherë sigurisht, mekanizmi i bllokimit do të funksiononte mirë,” tha Hiniker. “Ne thjesht mund të ndalonim të kemi telefona dhe problemi do të zgjidhej. Por në të vërtetë nuk është kështu.”

Në vend të kësaj, ekipi zbuloi se pjesëmarrësit gjenin kuptim kur aplikacionet i lidhnin me botën reale dhe përmirësonin marrëdhëniet e tyre me miqtë dhe familjen – përvoja domethënëse që kapërcenin momentin e përdorimit.

Një shkencëtar thotë se nuk janë telefonat inteligjentë që janë problemi, por aplikacionet që përdorim.

“Individët nuk janë më të varur nga telefonat inteligjentë sesa alkoolistët janë të varur nga shishet.” Mark Griffiths, PhD, tha Healthline. Një profesor i shquar i varësisë së sjelljes në Universitetin e Nottingham Trent (NTU) në Angli, ai është gjithashtu drejtor i Njësisë Ndërkombëtare të Kërkimit të Lojërave të Lojërave të Departamentit të Psikologjisë NTU.

“Për pakicën shumë të vogël që kanë përdorim problematik të smartfonëve, ata kanë varësi nga telefoni inteligjent, jo nga ai. Janë aplikacionet në telefonat inteligjentë që mund të rezultojnë problematike sesa vetë telefoni, “tha ai.

Shumica e studimeve që shqyrtojnë varësinë nga smartfonët ekzaminojnë vërtet varësinë nga mediat sociale, thotë ai. Aplikacionet e rrjeteve sociale, në vend të aplikacioneve të lojërave të fatit ose lojërave, priren të marrin më shumë kohë.

“Shumica e lajmeve rreth ‘të varurve nga telefonat inteligjentë’ në fakt kanë të bëjnë me përdorimin e zakonshëm,” tha ai.

Një përdorim i tillë mund të ketë elemente problematike që mund të kenë një ndikim në edukimin dhe/ose profesionin e individit për sa i përket uljes së produktivitetit ose ndikimit në marrëdhëniet duke injoruar të dashurit e tyre. “Por kjo nuk është varësi,” tha Griffiths.

Hiniker thotë se njerëzit mund të bëjnë shumë gjëra të vogla për t’i sjellë sjelljet e tyre në përputhje me qëllimet e tyre.

Ndryshimi më i madh do të vijë nga qasjet e reja të dizajnit, të cilat tashmë janë duke u zhvilluar.

“Gjëja më e mirë që njerëzit mund të bëjnë është të kërkojnë përvoja më të mira nga zhvilluesit dhe të votojnë me dollarin e tyre,” tha ajo. “Përdor aplikacione që e bëjnë të lehtë përfshirjen në mënyra për të cilat ndihesh mirë.”