Category: Këshilla të Përgjithshme

Qumështi i bletës është tonik, energjik, antiseptik (kundra mikrobeve), etj. Ai është mjaft pozitiv për shëndetin dhe shumë i preferuar nga meshkujt. Gjithashtu, përdoret edhe për maska bukurie. Qumështi i bletës që prodhohet nga gjëndrat e bletëve punëtore, sherben për të ushqyer larvat gjatë tre ditëve të para dhe për të ushqyer mbretëreshen. Ky ushqim e mban mbretëreshen në jetë për 8 vjet, shumë interesant ky fakt duke ditur që një bletë e zakonshme, e cila ka lindur nga e njëjta vezë me mbretëreshen jeton vetëm 21 ditë.

Qumështi i bletës ka ngjyrë të bardhë në të verdhë, është si krem, ka shije të thartë dhe më pak arome.

Përmbajtja
Qumështi i bletës përmban të gjithë aminoacidet esenciale për njeriun. Enzima dhe derivatet e tyre. Sheqer: fruktozë dhe glukozë. Yndyrna 80-90 për qind, por ato janë neutrale dhe nuk i bëjnë dëm organizmit. Minerale: K, Ca, Na, Zn, Fe, Cu dhe Mn. Vitamina: B1, B2, B5, B6, acid folik, vitamine H. Hormoni: progesteron, estrogjeni, testosteron.

Efektet kuruese
Ka efekt qetësues dhe çlodhës, ul nivelin e hormoneve tiroidian!

Ndihmon zhvillimin, rritjen. Stimulon gjëndrat seksuale, ndihmon prodhimin e vezorëve, ndihmon në mbajtjen e shtatzënisë duke rritur nivelin e progesteronit në gjak.

Rrit nivelin e testosteronit në gjak duke ndihmuar në problemet e potencës mashkullore. Stimulon gjëndrat mbiveshkore. Ndihmon në sëmundje si artriti ose lodhja kronike.

Ul zmadhimin e prostates, ka të njejtin efekt si hormonet femërore. Normalizon punen e testikujve. Ndihmon në funksionimin e melçisë dhe sëmundjet e saj, hepatite, rigjeneron strukturen e melçisë. Ka efekt antiinflamator (si paracetamoli, advil). Pastron organizmin nga toksina.

Ndihmon funksionimin e veshkave. Rrit jetëgjatësinë e njerëzve duke ruajtur “rininë” e enëve të gjakut. Zgjeron enët e gjakut. Ndihmon në uljen e kolesterolit dhe triglicerideve.

Rrit imunitetin. Ndihmon në formimin e rruazave të kuqe të gjakut, këshillohet në anemi. Ndihmon në mikrohemoragji. Në lëkure, rregullon prodhimin e yndyres. Përdoret në kozmetike, sepse ndihmon në pastrimin dhe rinimin e lëkurës. Përdoret si agjent antibakterial dhe antivirusal lokal për probleme të ndryshme të lëkurës. Tek fëmijët e sapolindur ndihmon në rritjen në peshë.

Kur NUK duhet të përdoret:
Në kriza astme, sepse qumështi i bletës mund të ngushtojë bronket gjë që do t’a rendonte sëmundjen. Në alergji ndaj përbërësve të qumështit të bletës. Nuk duhet t’a përdorin ata që vuajnë nga sëmundja Addison si dhe ata që kanë kancer në faze akute.

Efektet anësore:
Dhimbje stomaku, të vjella, diarre dhe pagjumësi (kjo e fundit ndodh me shpesh tek femrat). Në të tilla raste në fillim ulni dozen dhe nëse efektët anësore nuk përmirësohen ndërprisni konsumimin. Kujdes: nëse nuk respektoni dozat mund të jetë helmues. Duhet pasur kujdes në përdorim kur organizmi është tepër i dobësuar, është e pamundur tretja e qumështit. Kur vuani nga sëmundje me spazma të tubit tretës, kancer shumë të përhapur në lëkurë.

Kura:
Kura duhet të zgjasë 1 muaj, maksimumi 3 muaj, për dozat lexoni me kujdes letrat që e shoqërojnë dhe respektoni indikacionet e shkruara. Rezultatet e kurës mund të shfaqen menjëherë ose pak me vonesë, sepse ndryshe nga poleni qumështi i bletës vepron me ngadale.

Sëmundjet në të cilat duhet të përdoret:
Hipertiroidisëm
Diabet
Hiperkolesterolemi, hipertrigliceridemi (kolesterol dhe trigliceride te larta)
Sëmundje të zemres dhe enëve të gjakut
Sëmundje kronike të mushkërive
Sëmundje të gojës, probleme me mishrat e dhëmbëve, probleme të fytit
Sëmundje të veshkave
Artrite reumatoide
Probleme seksuale, probleme me riprodhimin, ndihmon në periudhat e premenopauzës
Kancer
Në pediatri ndihmon, sidomos për fëmijet e lindur para kohe ose distrofik

Peshku gatuhet ne shume menyra dhe cdo njeri ka te preferuaren e tij. Per te arritur nje shije te mire me poshte jane gjera te vogla po te rendesishme qe duhen patur parasysh gjate gatimit te peshkut. GATUANI PESHK TE FRESKET! Peshqit e ngrire humbasin 50% te shijes.

Fërgimi i peshkut

Gjithmone duhet te keni kujdes qe vaji te jete i nxehte por jo aq sa te perveloje peshkun. Peshku duhet te jete i mbuluar plotesisht me miell (me pas mund ti hidhni kripe piper apo ereza te tjera sipas shijes tuaj).

Gatimi i peshkut në zgarrë

Eshte me i veshtiri per shume veta, sepse kujtojne se peshku do te rrije njesoj me biftekun apo me copat e pules ne zgarre. Peshku merr shume me pak kohe, dhe duhet bere kujdes qe te mos digjet apo te mbetet i thate. Ndryshe nga llojet e tjera te mishit, peshku i rrjedh te gjithe lengjet gjate gatimit. Si rregull peshku vendoset mbi zgarre dhe sapo te jete gatuar gjysma (kete gje e mesojme duke e prere me thike) e kthejme ne anen tjeter dhe duhet ti rrish tek koka qe sapo te jete gati dhe ana tjeter duhet hequr menjehere.
Per te ruajtur lengjet, peshku duhet lyer me vaj i cili mban nje pjese te lengut breda, ose mund te vendoset ne nje flete alumini.

Pjekja e peshkut në furrë

Per pjekjen e peshkut ne furre mbani mend qe furra duhet te jete e nxehte, gjella/salca duhet te jete e gatuar qe me pare, sepse peshku merr pak kohe per tu pjekur. Gjithmone lereni ne furre aq kohe sa thote receta e gatimit sepse peshku mund te tejpiqet shume lehte.
Si te dalloni peshkun e fresket

Karakteristikat kryesore te peshkut te fresket jane: Luspat hiqen relativisht me veshtiresi.Syte jane te paster e te tejdukshem, Bronshet kane ngjyre trendafili. Kur e shtypim trupin me gisht, tuli menjehere vjen ne pozicionin fillestar. Kur e mbajme peshkun ne dore ne pozicion horizontal, koka dhe bishti qendrojne drejt. Nese e hedhim ne nje ene me uje, peshku shkon deri ne fund te enes.
Peshku mban ere te lehte deti.

Karakteristikat e peshkut jo te fresket jane: Luspat hiqen mjaft lehte. Syte jane me ngjyre te turbullt ose me njolla gjaku. Bronshet kane ngjyre kafe te erret. Kur e shtypim trupin me gisht, ne te mbetet gjurma e gishtit.. Kur e mbajme peshkun ne dore ne pozicion horizontal, koka dhe bishti varen per nga poshte. Nese e hedhim ne nje ene me uje, peshku lundron ne siperfaqe. Peshku mban ere te rende.

Si të njohim freskinë dhe të gatuajmë peshkun dhe prodhimet e detit

Vlera: Peshku dallohet për vlera të mëdha ushqyese duke qenë se është i pasur në proteina, kripëra minerale dhe vitamina. Kjo e bën një ushqim të lehtë dhe lehtësisht të tretshëm nga organizmi.

Prerja: Peshqit mund të gatuhen të plotë ose të ndarë në copa apo fileto të cilat mund të jenë me ose pa hala e lëkurë. Për fileto pa hala e lëkurë duhet më tepër kujdes, për këtë pëshqit duhet të jenë më të mëdhenj se 200 gr. Peshku vendoset i pastruar mbi tavolinë dhe prerja fillon nga bishti në drejtim të kokës. Tehu i thikës duhet të takojë shtyllën kurrizore. Kështu përfitojmë dy fileto të gjata. Halat e barkut hiqen me pincën e kuzhinës. Me lëvizje të thikës sikur sharrohet bëhet heqja e lëkurës nga bishti në drejtim të kokës. Kështu veprohet edhe për fileton tjetër. Për dreka ose darka festash, peshku mund të vendoset i gjithi në një pjatancë të madhe i zbukuruar me garnitura të ndryshme. Para se të shërbehet pritet në prani të pjesëmarrësve.

Peshqit gatuhen në tre mënyra

1. Të skuqur; më të përshtashëm janë peshqit e vegjël, si barbuni, sardelja, etj

2. Të pjekur në zgarë ose në furrë; ngjalat, barbuni, levreku, qefulli, koca, korani. Peshkut i bëhen prerje të lehta nga të dyja anët që pjekja të kalojë dhe në thellësi. Gjatë pjekjes spërkatet me vaj limon dhe kripë.

3. Të zier në dy mënyra, sipas dëshirës; me ujë, kripë dhe bimë aromatike me ujë, uthull ose verë të bardhë, karrota, qepë, presh, dafinë, bimë aromatike dhe sipas dëshirës edhe karafil. Gjatë zierjes peshku lëshon 10 % të substancave të tij, prandaj lëngu mund të përdoret fare mirë për supë peshku. Peshqit e ujrave të ëmbla duhet të zihen me uthull dhe me më shumë kripë.

Peshk me feta domate e portokalli

Per 4-5 persona: peshk 1 kg, domate 4 kokrra, patate 10 kokrra mesatare, portokalle e limon nga 1 kokërr, 1 gotë vaji, 1 gotë vere, 2 lugë majdanoz të grirë hollë, galetë e bluar, hudhra 3-4 thelpinj, kripë e piper sipas dëshirës.

Pastrojmë peshkun me ujë të bollshëm, e kullojmë, e thajmë me pecetë dhe e vendosim në pjatancë duke e kriposur nga të gjitha anët. Në enë porcelani hedhim verën, vajin, lëngun e limonit të prerë hollë, lëngun e dy domateve të grira, hudhrën e prerë hollë, piper, kripë sipas dëshirës, dhe e punojmë me tel deri sa të bëhet një masë e njëjtë. Në një pjatë hedhim majdanozin e grimcuar dhe e përziejmë me galetën e bluar. Në tavë hedhim një shtresë nga masa e parë dhe mbi të majdanozin me galetën e bluar. Sipër vendoset peshku, i cili spërkatet me masën e parë dhe të dytë. Presim domatet dhe portokallin në feta rrethore simetrike duke mbuluar gjithë sipërfaqen e peshkut. E pjekim në furrë me nxehtësi mesatare për 20 -30 minuta duke e spërkatur herë pas here me lëngun e tij. Pas pjekjes e vendosim në pjatancë dhe anash vendosim patatet e ziera e të spërkatura me majdanoz. Salcës së mbetur në tavë i jepet një valë për 3 -4 min. Më pas i hidhet sipër peshkut. Shërbehet sipas dëshirës, e ftohtë ose e ngrohtë.

Peshk i skaresPeshku i skarës mund të jetë i madh (ndahet në fileta) dhe i vogël.
Peshku i vogël (2oo-250gr.) pastrohet,lahet ,i çahet lëkura në disa vende dhe
marinohet me lëng limoni ose limontos,vaj,kripë e piper.
Lihet kështu për 15-20 minuta dhe piqet mbi skarë ose prush.
Kjo lloj gjelle mund të jetë si meze e nxehtë dhe shoqrohet me sallatë të stinës,
ose si gjellë e nxehtë me patate të fërguara.

Përberja për 4-5 persona: Peshk 1 kg; Vaj 4-5 lugë gjelle; Kripë, piper, limon 1 kokërr ose limontos gjysmë lugë kafeje

Tavë peshku me hudhra

Peshku i pastruar dhe ilarë pritet në copa,i hidhet kripë,piper,lyhet me miell dhe skuqet në tigan me yndyrë të nxehtë.Në yndyrën që tepron na skuqja hidhen hudhra të grira,shtohet shtohet miell i cili kaperdiset pak,pastaj salcë domatesh ose domate të freskëta të grira hollë.Të gjitha këto përzihen,shuhen me uthull dhe pastaj shtohet pak ujë,kripë,piper
e dafinë.Pasi të mbahet në furrë 15-20 minuta dhe kur të jetë bërë gati i hidhet majdanozi grirë hollë.

Përberja për një kilogram peshk: Vaj 2 filxhanë kafeje, hudhra 3 kokrra, uthull 1 filxhanë, salcë 1 lugë gjelle ose domate 3-4 kokrra, ujë 2 filxhanë çaji, 2 fletë dafine, kripë e piper.

PESHK I MBUSHUR

Peshqit duhet te jenë me madhësi mesatare. Peshk i mbushur mund te bëhet pothuajse çdo lloj peshku si levreku, korani, qefulli, merluci, stravridhi, korabi si dhe peshq te tjerë si trofa etj. Parapelqehen peshqit qe kanë pak hala dhe mish te bute.

Peshqit pastrohen, u hiqen kokat, vendosen me bark poshte ne derrasen e kushines dhe me një thike te mprehur mirë bëhet hapja e peshkut nga kurrizi afër kokës ne drejtim te bishtit ne mënyrë te tillë qe prehja duke u thelluar te arrije shtyllen kurrizore te peshkut, por duhet patur kujdes QE TE MOS HAPET BARKU. Ndërsa te mbrendeshmet janë hequr me pare nga koka dhe jo nga barku. Kur hapet peshku ne dy flete, pastrohet dhe nga pjeset e tjera qe mund te kenë mbetur ne bark. Kështu ai është gati për mbushje. Ne tenxhere hidhet gjysma e sasise se vajit dhe skuqet qepa sebashku me majdanozin rreth 15 minuta. Ne një edhe porcelani hidhet tuli i bukes i thermuar, menderza e prerë holle, dhjathe i therrmuar, kripa e piperi dhe kjo i shtohet qepes se skuqur dhe trazohet me lugen e drurit. Me te bëhet mbushja e peshqeve nga kurrizi dhe qepet fort qe të mos dalë ajo gjatë pjekjes. Vihen peshqit ne tave, shtohet yndyra qe ka mbetur dhe piqen ne furre te fortë 15 minuta, pastaj ne furre te dabet edhe 15 minuta te tjera.

Për 4-5 persona: Peshk – 4 copë, vaj – 4 luge gjelle, qepë – 1 kokërr mesatare, djadhe i therrmuar – 1 vilxhan çaji, bukë e bardhë – 2 feta, majdanoz – 2 tufa, menderz – 1 tufe, limon – 1 kokerr

Midhjet

Mishi i tyre ndodhet brenda një guaske me dy kapakë, të cilat mbyllen hermetikisht kur nxirren nga deti. Tuli i tyre është mjaft i pastër, pasi edhe ushqimin dhe oksigjenin e merr nga uji. Fillimisht guaskat lahen në ujë të bollshëm, duke i prerë indin lidhor. Pastaj mbulohen me kapak në një enë me ujë dhe lihen derisa ato të hapen. Në fund, me anë të një thike të posaçme, nxirret tuli

Sepjet

Edhe pse quhet "peshk", ndryshe nga peshqit e tjerë, sepja nuk ka hala në trupin e saj. Trupi i sepjes, që përbëhet nga një ind i butë, është i mbuluar me një shtresë të trashë lëkure. Me anë të muskujve nën lëkurë, një sepje mbledh ujë brenda trupit të saj dhe lëviz duke lëshuar ujin jashtë. Shumë e pasur me proteina, sepjet shkaktojnë pak probleme me tretjen e ushqimit për shkak të natyrës fibroze të mishit

Karkaleci

Karkalecat e detit bëjnë pjesë në grupin e krustaceve. Ekzistojnë më tepër se 50 lloje të tilla, që në varësi të vendit ku rriten dallohen për nga ngjyra, madhësia dhe shija. Karkalecat e freskët janë ato që kanë këmbët e kuqe dhe pjesën e barkut jeshil. Vetëm nëse gatuhen gati të gjalla, mund të kemi garanci për shijen e plotë të tyre. Karkalecat jo të freskët mund të shkaktojnë helmim e sëmundje të ndryshme.

Kallamari

është një molusk me formën e trupit të tejzgjatur. Në Mesdhe janë të përhapur dy llojet tij Loligo forbesi dhe Loligo vulgaris. Në Adriatik, ku ata gjenden në sasi të mëdha, gjatësia më e madhe e kallamarëve është 40 cm, por shumë të përhapur janë edhe molusqet me gjatësi 15-25 cm. Treten lehtë dhe pëlqehen për shkak të përmbajtjes së ulët të kolesterolit. Shijohet i zier, me vaj ulliri, uthull dhe limon

Oktapodi

Gjendet lehtë në të gjitha tregjet, meqenëse mund të peshkohet në ujërat e Mesdheut. Nga pikëpamja ushqimore, si shumë molusqe të tjerë, për shkak të pranisë së madhe të indeve lidhore, shkakton pak probleme me tretjen. Përmban pak kalori dhe yndyra dhe një përqindje të vogël kalciumi, fosfori dhe kaliumi. Përmban më pak proteina se peshqit dhe është ideal për dietat ipokalorike

Stridhet

Janë të ngjashme me midhjet, madje shpesh i ngatërrojnë me to dhe janë të veçanta, sepse në këto guaska rriten perlat natyrale. Më e njohura në botë është "Pinctada margaritefera", stridhja polineziane që "prodhon" perlën e zezë. Sigurisht që ta sjellësh të gjallë nga Polinezia nuk është e lehtë, por nëse ia arrini, atëherë efekti është i siguruar. Shquhen edhe për fuqi afrodiziakë

Gaforret

Bëjnë pjesë te frutat e detit dhe dallohen për grackën e fortë nga e cila mbrohen. Llojet e para të saj janë vërejtur në Kinë dhe më pas në ujërat e deteve të Evropës Veriore. Lloji më i madh i tyre jeton në Japoni. Dallohen për mishin e butë dhe shumë të shijshëm
Recetat

Fruta deti të skuqura

Përbërësit për katër persona: Gjysmë kilogramë fruta deti (karkaleca, sepje, kallamarë, midhje) vaj ulliri, një lugë miell, borzilok i thatë dhe majonezë. Pasi janë larë dhe prerë në copa të vogla, frutat e detit vihen të marrin një valë të lehtë. Në një tigan nxehet vaji, ndërsa frutat e detit lyhen nga të dyja anët me miell, të cilit i është shtuar edhe kripë, piper dhe borzilok. Vendosen të skuqen në vajin e nxehtë për disa minuta deri sa të marrin ngjyrë të artë. Më pas vendosen në letër thithëse. Sipas dëshirës në pjatë, mund të hidhet majonezë dhe disa feta limoni

Midhje me bukë të skuqur

Nxehet vaji, hedhim hudhrën e grirë imët, shtojmë salcën dhe sipër saj hedhim frutat e detit, majdanozin e piperin e zi. Shtojmë verën e bardhë dhe i lëmë të ziejnë për 4-5 minuta. Skuqim tulin e bukës së prerë në kubikë derisa të marrë ngjyrë të verdhë. Buka e skuqur vendoset në pjatancë dhe sipër saj midhjet e ziera. Shërbehen të ngrohta.

Rizoto me fruta deti

Midhjet i lajmë dhe i ziejmë derisa të hapen. I kullojmë dhe i ruajmë lëngun. Skuqim qepën, shtojmë rizoton dhe i trazojmë për 2 minuta. Më pas shtojmë lëngun e midhjeve më pak ujë dhe hedhim kripën. Ndajmë midhjet nga guaska dhe i hedhim tek orizi, bashkë me kripën e piperin. I lëmë të ftohen dhe zgjedhim 40 guaska, të cilat i mbushim, duke vendosur te secila prej tyre të paktën një midhje.

Spageti me fruta deti

Në fillim përgatiten makaronat, sigurisht jo të ziera shumë dhe pastaj më vete përgatitet salca me fruta deti, vaj ulliri, hudhra, dafinë, piper të zi dhe salcë domatesh. Në fund, sapo hiqen nga zjarri, hidhen sipër spagetit.

Sallatë me fruta deti dhe salcë pikante

Për 4 persona duhen: 1 kg fruta deti, 4 lugë gjelle vaj ulliri, 5 thelpinj hudhre. Ndërsa për salcën duhen: 2 kokrra të mëdha domate të grira, piper i zi, pak salcë speci të kuq, gjethe dafine, kripë dhe pak djathë kaçkavall për ta hedhur sipër në fund. Përgatitja: si fillim skuqni thelpinjtë e hudhrës në vajin e ullirit të nxehur, skuqen thelpinjtë e hudhrës, së cilës i shtohet sipër salca pikante dhe disa gjethe dafine. Pasi i lëmë që të kaurdisen dhe të marrin valë, i lëmë mënjanë. Nga ana tjetër, frutat e detit pasi janë pastruar dhe kanë marrë një valë shtohen sipër salcës pikante dhe pasi trazohen lihen të marrin valë. Pasi pinë gjithë lëngun e salcës, i shtohet edhe pak ujë për të përfunduar zierjen. Në fund hiqen nga zjarri, vihen në një pjatë dhe sipas dëshirës sipër mund t‘u shtoni djathë kaçkavall

Tavë me fruta deti dhe pana

Për përgatitjen e kësaj pjate nevojiten gjalpë, fruta deti (sepje, kallamarë, por më shumë karkaleca), miell, pana dhe djathë. Përgatitja: Si fillim skuqen frutat e detit me gjalpë dhe pastaj i shtohet mielli. Trazohen pak derisa të skuqet edhe mielli dhe me pas i shtohet pana. Lihen për pak minuta së bashku dhe më pas shtohet djathi kaçkavall i grirë hollë, në mënyrë që të shkrihet. Lihen pak minuta në zjarr dhe pastaj hidhen në tavë (mirë do të ishte nëse është tavë balte) dhe futen të piqen në furrë deri sa të marrin ngjyrë të verdhë. Zakonisht shoqërohet me verë të bardhë!

Karkaleca me kërpudha dhe angjinare

Për 4 persona nevojiten: Karkaleca 1 kg, kërpudha 200 gr, qepë 1 kokërr, angjinare 200 gr, verë 1 gotë, vaj ulliri 6 lugë gjelle, konjak 1 gotë pije, gjalpë 1 lugë gjelle, majdanoz 1 tufë, kripë dhe piper sipas dëshirës. Skuqim qepët e prera në kubikë, shtojmë angjinaret dhe kërpudhat e prera. Pasi ziejmë karkalecat për 5 minuta, i hedhim te perimet dhe i kaurdisim pak. I shuajmë me verë e konjak. Shtojmë mustardë, salcë speci dhe e përziejmë sa të bëhet një masë. Shtojmë panë, piper të zi, kripë dhe i përziejmë derisa të krijohet një masë homogjene.
Gatimi i Peshkut

Peshqit mund të gatuhen të plotë, ose të ndarë në copa apo fileto, që mund të jenë me ose pa hala e lëkurë. Ai mund të gatuhet në disa mënyra: i skuqur, i pjekur në skarë ose furrë dhe i zier në disa mënyra sipas dëshirës. Për zierje përdoren vetëm peshqit që nuk kanë erë karakteristike si për shembull qefulli, levreku, apo kocet, ndërsa llojet e tjera, si ngjala apo krapi, përdoren vetëm për skuqje. Specialistët e ushqimit këshillojnë se ai i ruan më shumë vlerat ushqimore në skarë apo i gatuar me zierje me avull. Ai mund të serviret me perime të freskëta sipas sezonit, por edhe me perime të përpunuara, duke i kombinuar ato me salca e produkte pikante. Më të ushqyeshëm dhe më të shijshëm se peshqit e fërguar janë ata të skarës. Ky lloj peshku marinohet duke u vënë në enë porcelani me lëng limoni, vaj ulliri, piper të zi, fletë dafine, majdanoz dhe lihet për rreth dy orë në frigorifer. Në kohën që do të piqet në skarë, i hidhet kripë, lyhet me marinadën dhe vendoset mbi skarë që të piqet, duke treguar kujdes që të mos i digjet lëkura. Në raste festash peshku vendoset i gjithi në një pjatancë dhe pritet në feta vetëm kur shërbehet.

Peshk i furrës me hudhra

Peshku i pastruar pritet në racione dhe vendoset në tavë. Në një tigan me vaj ulliri skuqet mielli, hudhrat, salca, uthulla, ujë piper, gjethe dafine. Lihen sa të marrin valë, pastaj i hidhet peshku dhe vihet të piqet në furrë. Tava del më pak lëng dhe shërbehet me pure patatesh apo patate dhe karota të ziera që spërkaten me salcën e vet.

Fileto peshku me krem

Filetat vendosen në tavë, hidhet lëng limoni apo verë e bardhë, kripë piper, qepë, karota, gjethe, dafine dhe mbulohen me letër të lyer me vaj ulliri. Piqen në furrë me kujdes, duke u kujdesur që filetat të jenë zbutur dhe lëngu të mos ketë avulluar. Hiqen filetat, vendosen në një pjatancë dhe ruhen në një mjedis të ngrohtë. Nga ana tjetër skuqet mielli, të cilit i shtohet lëngu i filetove, të verdha vezësh të rrahura dhe pak qumësht. Në tavë vendosen patate dhe karota të ziera, të prera në feta, dhe sipër spërkaten filetat me salcën e përgatitur. Sipas dëshirës, sipër mund të hidhet djathë kaçkavall dhe vendosen në furrë për t‘u pjekur.

Nuk dihet ende se cili është numri i saktë i të sëmurëve me diabet, por personat që ankohen për shqetësimet që të sjell kjo sëmundje shtohen çdo ditë e më shumë.

Ndërkohë që nuk ka ende një kurë të për diabetin, doktorët shprehen se mbajtja e një diete të rregullt, respektimi i saj në çdo detaj, është mënyra më e mirë për të mbajtur nën kontroll gjendjen. “Marrja parasysh e lëndëve të përbëra natyrale, është një alternativë që mund të evitojë deri diku rekomandimin e ilaçeve”, thotë Richard A. Andreson, drejtor i shkencës në departamentin e Agrokulurës në Beltseville.

“Mesazhi që po përpiqemi të dërgojmë, është se nuk duhet të mbështetemi vetëm në ilaçet që mund të ngadalësojnë apo parandalojnë diabetin, duhet në mënyrën më maksimale që të përpiqemi të ndryshojmë zakonet e të ngrënit”, shton ai.

1. Çaj. Kimikatet e njohura si “fonifenol” të gjetura në jeshilen, të zezën, ngrenë aktivitetin e insulinës.
2. Kanellë. Më pak se gjysmë luge çaji në ditë rrit metabolizmin e sheqerit në qelizat e shëndetshme.
3. Hejdë. E përdorur tradicionalisht, hejda përmban përbërës kimikë që ulin nivelin e sheqerit në gjak.
4. Qershitë. Qershitë përmbajnë kimikate të quajtura “antokinë” që rrisin prodhimin e insulinës.
5. Gujava. Ekstraktet e mollës së gujavës ulin nivelin e sheqerit në gjak.
6. Kakao. Ul rezistencën e insulinës.

Karbohidratet dhe diabeti

Karbohidratet janë një nga tri miko-ushqyeset e gjetura në ushqim, dy të tjerat janë yndyrnat dhe proteinat. Karbohidratet mund të jenë të thjeshta dhe të komplikuara. Karbohidratet e thjeshta, ose sheqernat, kanë emra të ndryshme si fruktoza, laktoza dhe surkoza. Karbohidratet e thjeshta gjendjen në qumësht, fruta dhe, sigurisht, në sheqer. Karbohidratet e ndërlikuara janë niseshteja, të cilat janë të përbëra nga shumë përbërje glukozash të përziera, ku mund të përmenden buka, ëmbëlsirat, makaronat. Saktësisht rritja e sheqerit në gjak është në përpjesëtim të drejtë me konsumimin e karbohidrateve. Disa drithëra dhe fruta përmbajnë fibra, të cilat në këtë rast janë një element shumë i rëndësishëm, sepse sa më shumë prezent të jenë fibrat, aq më pak e mundur është që ushqimi të prekë nivelin e sheqerit në gjakun tuaj.

Disa drithëra të tjera janë lehtësisht të shndërruara në trupin tuaj në sheqer. Mbi 90% e drithërave të thjeshta dhe disa niseshte janë pjesë e kësaj kategorie dhe luajnë një rol shumë shkatërrues në nivelin e sheqerit në gjak. Si përfundim për një ndjekje korrekte të sëmundjes dhe për një cilësi të mirë të jetesës është tepër e rekomandueshme drejtimi tek mjeku specialist, që quhet endokrinolog. Ai është i detyruar të informojë çdo pacient rreth sëmundjes në përgjithësi, gjendjes se individit (pacientit) në veçanti, komplikacioneve të vetë sëmundjes, mjekimit dhe mënyrës se jetesës. Fillimi i medikamenteve (ilaçeve), dozimi i tyre dhe kontrolli duhen bërë patjetër nga endokrinologu. Do të ishte gabim fillimi i mjekimit nga një mjek jo specialist.

Këshillat për pacientët me diabete

1-Pacientët me diabet duhet të kontrollojnë peshën
2-Duhet të kufizojnë sheqernat e rafinuara
3-Duhet të rrisin sasinë e fibrës në dietë
4-Yndyrnat duhet të jenë vajra me 1 lidhje dyfishe (si p.sh. vaji i ullirit).
5-Duhet t’i shtojnë dietës së tyre arra
6-Efikase edhe bajamet

Shenjat e diabetit

1-Dhimbje barku
2-Frymëmarrje të ngadalta e të thella
3-Prani e ketoneve në gjak dhe në urinë

Ilaçet për diabet

1-Tiazolidinedionet-veprimi është i menjëhershëm, por në disa raste mendohet se ulin rezistencën periferike ndaj insulinës.
2-Glinidet-ky lloj bari shkakton sekretim të shpejtë të insulinës. Merren para buke dhe ndihmojnë në kontrollin e glukozës postprandiale (pas ngrënies).
3-Akarboza- është frenues i alfa-glukozidazës intestinale që ngadalëson ritmin e përthithjes të glukozës në gjak.

Ndërlikimet, 5 vjet pas shfaqjes së sëmundjes

Sipas specialistëve, mosha ndikon shumë në shfaqjen e diabetit të sheqerit. Diabeti tip 1 zë rreth 10 për qind të të sëmurëve me diabet sheqeri, ndërsa diabeti tip 2 zë një përqindje më të vogël se i pari dhe është më i shpeshtë se ai. Në kuptimin e përgjithshëm mjekësor, nuk trashëgohet diabeti si sëmundje, por ekziston predispozicioni për t’u sëmurur. Trashëgohen gjenet që mbartin vetitë e organizmit, qoftë ato të sëmura. Që ky predispozicion që trashëgohet të bëhet diabet sheqeri, duhet që tek njerëzit të ndikojnë disa faktorë mjedisorë. Sipas të dhënave të OBSH-së, në botë në vitin 2025 do jenë rreth mbi 300 milionë diabetikë, ndërkohë që numërohen rreth 170-180 milionë diabetikë. Aktualisht në vendin tonë numri i diabetikëve është gjithmonë në rritje dhe nga 0.7 dhe 0.8%, që ka qenë në shekullin e kaluar, ka arritur rreth në 2-3 %.

Sulfoniluret luftojnë sëmundjen

Ky lloj ilaçi ka dalë në qarkullim prej vitesh. Është mjekim nga goja. Ai bën të mundur stimulimin e pankreasit duke rritur në këtë mënyrë sasinë e insulinës që derdhet në gjak. Kjo insulinë shtesë e detyron glukozën të hyjë në muskuj me sforcim. Problemi me këtë ilaç është se ato nuk e rrisin ndjeshmërinë e organizmit ndaj insulinës, por ato rrisin thjesht sasinë e insulinës. Ky ky ilaç veçse sa rrit sasinë e insulinës në gjak. Por disa diabetikë e kanë nivelin e insulinës shumë të lartë edhe pa e marrë ilaçin. Nivel që mund të shkoje deri në 5 herë më tepër se normalja. Procesi i rritjes së insulinës në gjak u shkakton shumë diabetikeve hipoglicemi (nivel i ulet sheqeri në gjak) për këtë arsye një nga pasojat e ilaçit është se të shtyn të hash sa më shumë. Disa diabetikë për shkak të uljes së nivelit të sheqerit në gjak kanë pasoja si marramendje, hutim deri në humbje ndjenjash. Rezultati i hipoglicemisë është të ushqyerit e tepruar ose e thënë ndryshe mbi-ushqimin, që çon në rritje të peshës trupore.

INSULINA – E REJA DHE E VJETRA

Insulina është përdorur gjithnjë në diabetin tipi1, në njerëzit të cilët nuk prodhojnë dot insulinë. Ndërsa në diabetin tipi2 insulina përdoret si mundësia e fundit e mbetur. Në fakt rreth 29% e diabetikëve të tipit 2 mjekohen me injeksione insulinë. Dihet se praktikisht diabeti tipi2 me anë të dietës dhe ushtrimeve fizike nuk duhet të arrijë në këtë pikë të injeksionit të insulinës. Pacienti që ka arritur në atë fazë që duhet patjetër injeksion insulinë edhe sikur ta kuptojë më së miri rëndësinë e dietës dhe aktivitetit fizik tashmë nuk gjejnë dot forca në personalitetin e tyre që ta fillojnë luftën nga e para. Ata ja lenë çdo gjë në dorë ilaçeve. Insulina e zbuluar më 1922 vepron shpejt , brenda disa orësh pasi është marrë. Insulina detyron mëlçinë të ndalojë prodhimin e glukozës dhe të fillojë përdorimin e saj, detyron muskujt të thithin glukozën . Ka shumë rëndësi sasia dhe momenti i injektimit të insulinës.

Diabeti, ndërlikon edhe organet e tjera

Përveç çrregullimit të sheqernave, në diabet çrregullohen yndyrnat, kripërat dhe çrregullohet metabolizmi i lëndëve. Kjo sëmundje jep ndërlikime akute të menjëhershme dhe ndërlikime kronike që zgjasin gjithë jetën. Në mënyrë të përgjithshme ndërlikimet vijnë si pasojë e uljes apo e ngritjes së sheqerit në gjak, dhe kur këto janë respektivisht të menjëhershme, të sëmurët bien në gjendje kome ose në gjumë të thellë. Por sëmundja e diabetit ndikon gjithashtu dhe prek arteriet e zemrës, nga ku mund të shfaqen edhe infarkte, të cilat janë sëmundje tepër të rrezikshme ose kur dëmtohen arteriet e këmbës, shfaqet gangrena e këmbës, kur dëmtohen arteriet e syrit, shfaqet një ndërlikim nga i cili sëmuren të dy sytë edhe i sëmuri mund të humbasë edhe shikimin, kur dëmtohen arteriet e veshkës, shfaqet një dëmtim që në popull njihet me termin azotemia. Për këtë unë do të rekomandoja dietat diabetike si edhe disa ilaçe..