Category: Këshilla të Përgjithshme

Me rritjen e prodhimit lindi edhe nevoja për ta përpunuar ullirin. Romakët arritën të ndërtonin edhe mjetet e para për shtypjen e ullinjve, duke perfeksionuar gjithmonë e më shumë edhe teknikat e konservimit të vajit.

Por, ndërkohë që kultivimi i ullirit po shtohej gjithmonë e më shumë, romakët ndoqën një tjetër teknikë. Ata provuan të kultivonin në çdo territor të pushtuar ullirin, pemën e shenjtë për ta.

Ndër vite, vaji i ullirit është përdorur jo vetëm për të pasuruar ushqimet, por edhe në kozmetikë. Druri dhe dega e ullirit janë cituar edhe në Bibël, edhe në Kuran, duke dëshmuar kështu rëndësinë historike të këtij “fryti” në jetesën dhe punën e njerëzve.

Studimet kanë treguar se vaji i ullirit luan një rol të rëndësishëm në mbrojtjen ndaj sëmundjeve, transmeton Top Channel. Ndër shekuj është protagonist i padiskutueshëm i dietave mesdhetare, duke ndikuar në uljen e vdekshmërisë nga sëmundjet kardiovaskulare e duke çuar në parandalimin e disa lloje tumoresh. Kështu, studiuesit në Spanjë dhe në SHBA gjetën se një prej përbërësve të vajit të ullirit ul pothuajse me 30% nivelin e substancave që shkaktojnë kancerin e gjirit.

Që në lashtësi popujt rreth brigjeve të Mesdheut e kanë përdorur vajin e ullirit si balsam për zbutjen dhe rritjen e lagështisë së lëkurës së thatë, për shkëlqimin e flokëve, për masazh të muskujve, mbylljen e plagëve, parandalimin e rrudhave dhe për kurimin e pagjumësisë.

Vitet e fundit është zbuluar se vaji ullirit ka shumë ndikim mbi aktivitetin metabolik të organeleve të qelizës. Prej kohësh ai përdoret jo vetëm si ushqim, por edhe si medikament me vlera të larta për kurimin e disa sëmundjeve të ndryshme.

Sipas specialistëve, vaji ullirit me hudhër ndihmon në kurimin e astmës, arteriosklerozës dhe hipertensionit.
Vaj ulliri me borzilok ndihmon në kurimin e lodhjes intelektuale.

Vaj ulliri me koreandër kuron vështirësitë në tretje.
Vaj ulliri me dëllinjë ndihmon në kurimin e diabetit dhe ngërçit.

Vaj ulliri me qepë ndihmon në kurimin e diabetit, sëmundjeve të frymëmarrjes, arteriosklerozës, majisjeve gjenito-urinare.

Vaj ulliri me frutat e myshkut kuron asteninë dhe gurin në tëmth.

Vaj ulliri me lavandër ndihmon në kurimin e enteritit dhe sëmundjeve infektive.

Ulliri njihet edhe për ndihmën që i jep zhvillimit të trurit dhe kockave si te fëmijët, ashtu edhe tek të rriturit, duke ruajtur metabolizmin e tyre gjatë humbjes së kalciumit.

Ndërkohë janë të shumta maskat e bukurisë që e kanë të pazëvendësueshëm vajin e ullirit si një nga përbërësit kryesorë.

Me pak fjalë mund të themi se ulliri është ushqim, është kurativ dhe jep ndihmesën e tij kryesore për të na ushqyer, për të na kuruar dhe për të na bërë më të bukur.

Është njësoj si droga dhe për ata që janë mësuar me rutinën e marrjes së përditshme të kafes, ndërrimi i kësaj përvoje do të ishte shumë i dhimbshëm. Nëse ata që janë mësuar ta pinë vazhdimisht do ta ndalonin një përvojë të tillë, atëherë do të përballeshin me simptoma të ndryshme, si për shembull me dhimbje koke, apo përgjumje. Nëse do të teprohej, kafja mund të sillte edhe sindroma të tilla si ankthi, paniku…

Sëmundjeet e zemrës nga kafja

Në këto periudha ngushtice financiare kemi nisur të heqim dorë nga shumë rite të ditës, që më parë me çmimet normale mund t‘i përballonim. Një prej tyre është edhe kafja e mëngjesit. Askush më mirë se kafenetë e lokalet nuk mund ta ndjejë një masë të tillë, duke qenë se të ardhurat e tyre kanë pësuar një rënie të ndjeshme. Shumëkush mund të mendojë që ky është një fakt për t‘u përshëndetur, sepse siç kemi dëgjuar kafeja është shkaktare e shumë problemeve që variojnë, nga ato të tretjes apo sëmundjet e zemrës dhe vetë kanceri.

Por përpara se të gëzohemi shumë le t‘i kujtojmë vetes thënien, që çdo e keqe e ka patjetër një të mirë, dhe kafja ka më shumë se një. Sipas një studimi të fundit, i cili është kryer pas një monitorimi të një numri të madh personash, historia e kafesë është paksa më ndryshe. Në të tregohet se sa keq është gjykuar kjo pije, pas së cilës jepen shumë njerëz.

Kafja është hidratuese sa edhe uji

Ja disa nga arsyet që do t‘ju nxisin të mos ta braktisni zakonin e të pirit kafe herët në mëngjes.

Është thënë deri tani se kafja ka efekt diuretik, por kjo nuk është e vërtetë, të paktën në porcionet normale të një filxhani kafeje. Për të pasur një efekt të tillë, organizmi duhet të absorbojë të paktën 550 mg kafeinë. Vetëm atëherë do të ndodhnin efektet diuretike dhe si pasojë dehidratuese. Si pasojë, një filxhan i zakonshëm kafeje, jo vetëm që nuk të dehidraton, por të ndihmon në hidratimin e trupit. Ju duhet të nisni të shqetësoheni vetëm kur sasia që keni në gotë e kalon 550 mg e kafeinës, përndryshe një filxhan, ose një gotë kafeje, ka vetëm efektin hidratues të po së njëjtës sasi uji.

Kafja mund të reduktojë rrezikun e sëmundjes së zemrës

Njerëzit që vuajnë nga tensioni i lartë, zakonisht e shmangin kafen, duke e konsideruar atë si simulant që mund t‘ua përkeqësojë situatën. Studimi i fundit, i bazuar në eksperimente të mirëfillta mbi persona që kanë probleme kardiake, nxori në pah se nuk ka asnjë provë që të faktojë ndikimin negativ që ka kafeja ndaj funksionimit të zemrës. Një tjetër studim i ndërmarrë në 27 000 gra, përgjatë një periudhe 15 vjeçare, doli në përfundimin se ato që pinin tri kupa kafe në ditë kishin një ulje të riskut për t‘u prekur nga sëmundjet e zemrës në masën 24%. Shkaqet e një ndikimi të tillë mbeten për t‘u përcaktuar.

Kafja më pak e dëmshme se Coca-cola

Ajo që dihet është se kafeina ndikon në një shtim të vogël të presionit të gjakut, por ndërsa konsumatorët e rregullt të coca-colës, që është e pasur me kafeinë, kanë më shumë shanse për të pasur sëmundje zemre, konsumatorët e rregullt të kafesë nuk e kanë një rrezik të tillë. Shpjegimi për këtë mund të gjendet në komponentët e kafesë, që nuk kanë të bëjnë me vetë kafeinën. Deri tani janë zbuluar rreth 800 përbërës aromatikë të ndryshëm, që përmbajnë shumë antioksidantë të fuqishëm.

Redukton rrezikun e disa lloje kanceresh dhe nuk ka ndikim përkeqësues te disa të tjerë. Në vitet ‘80, disa kërkues përhapën alarmin se kafeja rrezikon shumë shëndetin e pacientëve me kancer në pankreas. Në vitin 2007 u publikua një tjetër studim, i cili provoi të kundërtën e përfundimit të rezultatit të parë, pra që kafeja nuk ka të bëjë aspak me kancerin dhe as përkeqësimin e pacientëve që kanë një patologji të tillë. Cigarja, me të cilën shoqërohet shpesh kafja është, një shkaktare e kancerit dhe jo kafja në vetvete.

Kafja nuk ka lidhje me kancerin e gjirit

Një tjetër studim i ndërmarrë në Suedi në lidhje me lidhjen e kësaj pijeje me sëmundjen vdekjeprurëse, doli gjithashtu në përfundimin se kafja dhe kanceri i gjirit nuk kanë lidhje me njëra-tjetrën. Së fundi ka edhe një sugjerim në lidhje me ndihmën që jep kafja në parandalimin e kancerit. Mjekët japonezë kanë monitoruar shëndetin e 90 mijë grave dhe burrave përgjatë një dhjetëvjeçari dhe sipas një raporti përfundimtar të studimit të publikuar në vitin 2005, konsumatorët e rregullt të kafesë, pra ata që nuk e tejkalojnë pirjen e dy kupave në ditë, kanë më pak shanse se të tjerët për të pasur kancer të mëlçisë.

Kafja të bën të ndihesh mirë

Nuk është aspak një efekt psikologjik, porse një ndikim i drejtpërdrejt i kafesë. Kur pi kafe ndjen një shtim të energjisë, të gjendjes së mirëqenies, të komunikimit me të tjerët. Megjithatë nuk duhet tepruar dhe duhet pirë në mënyrë të rregullt. Një gram më shumë nga sa duhet bën që të të shtohen simptomat e ankthit dhe dridhjes. Ata që e kanë zakon të pirët e kafesë ka mundësi që të ndihen të mbrojtur nga depresioni, sigurisht nga disa lloje të tij.

Madje ka studime që thonë se personat që pinë rregullisht kafe, në krahasim me të tjerët kanë më pak gjasa për të kryer vetëvrasje.

Kafja nxit sportistët

Një studim i kohëve të fundit ka treguar se po t‘i shtosh pak kafeinë karbohidrateve me të cilat ushqehen sportistët, sidomos atletët, atëherë aparati muskulat ka një përqindje rekuperimi që shkon deri në 60%, duke i dhënë kështu zgjidhje një problemi shumë të madh. Por rezultati i kafeinës ndihet vetëm disa orë pas konsumimit të saj, çka do të thotë që atleti mund të pijë kafe para gjumit dhe ditën e nesërme stërvitjen mund ta kryejë duke qenë shumë në formë.

Kafja mund të ofrojë mbrojtje nga sëmundjet

Ka sugjerime, sipas të cilave, pirja e dy kupave kafe në ditë mund të reduktoje rrezikun e sëmundjes së alzheimerit, apo parkinsonit dhe ndoshta edhe diabetit.

Kafeina mbron edhe trurin nga efektet e dëmshme të kolesterolit, të cilat çojnë në reduktim të qelizave trunore. Por mos e kaloni kurrë masën… Kafeja nuk është kurë për dhimbjen e kokës. Uji në kafe do t‘ju ndihmojë që të dehidratoheni dhe kafeina do t‘ju japë impulse pozitive në tru, por nëse do ta teproni do të merrni menjëherë efektin e kundërt.

Një kafe e fortë dhe mbi dozë do t‘ju dëmtojë, veç të tjerash edhe stomakun dhe do të rrisë presionin e gjakut në tru e si pasojë do të ketë ndikime jo të këndshme dhe në zemër. Përzierja që zakonisht bëhet për të qetësuar dhimbjet e kokës, mes kafes së zezë dhe paracetamolit është shumë toksike me ndikim negativ veçanërisht te mëlçia.

Kafja është ngjitëse

Është njësoj si droga dhe për ata që janë mësuar me rutinën e marrjes së përditshme të kafes, ndërrimi i kësaj përvoje do të ishte shumë i dhimbshëm. Nëse ata që janë mësuar ta pinë vazhdimisht do ta ndalonin një përvojë të tillë, atëherë do të përballeshin me simptoma të ndryshme, si për shembull me dhimbje koke, apo përgjumje. Nëse do të teprohej, kafja mund të sillte edhe sindroma të tilla si ankthi, paniku etj.

Mendohet se karotat janë zbuluar 5 000 vjet më parë në territorin e Afganistanit të sotëm. Ende sot e kësaj dite janë me shumicë kolonitë e egra me rrënjë të kuqe apo gështenjë.

Kultivimi i karotës

Atëherë filloi udhëtimi i gjatë përmes shekujve që e çoi karotën në Lindjen e Mesme, Azi, Afrikë si dhe në Evropë, ku karota kultivohet që nga shekulli i 18-ë, kur kultivoheshin varietete karotash me mish apo lëkurë të bardhë, të verdhë, të kuqe, gështenjë dhe të zezë, por jo karota portokalli.

Në fakt, karota portokalli është produkt i ndërhyrjes njerëzore. Janë Hollandezët që, duke dashur të tregonin besnikërinë e tyre ndaj Shtëpisë së Portokallit, një principatë protestante franceze, shartuan në shekullin e 16-ë varietetet me mish të kuq me varietetet me mish të bardhë duke krijuatr kështu një rrënjë me një ngjyrë portokalli të ndritshme shumë të bukur.

Ky varietet i ri u zuri vendin të gjitha varieteteve të tjera dhe vazhdon të jetë dominues në tregjet e gjithë botës.

Një perime praktike. Karota është një perime praktike, gjithëvjetore, që konservohet mirë.

Ngjyra portokalli. Kjo ngjyrë vjen nga pigmentet e shumta të cilat, ndër të tjera, janë antioksidantë.

Deri në Luftën e Parë Botërore karota përdorej kryesisht si ushqim për kafshët dhe ushqim i veçantë për kuajt. Zbulimi i vlerave të saj ushqimore natyrisht që ndikoi në popullarizim e saj si ushqim për njerëzit.

Këshilla praktike për karotën

Zgjedhja. Rrënja duhet të jetë e fortë dhe pa rrënjë të vogla të bardha, gjë që do të tregonte se karota është tepër e vjetër. Në rast se blini karota me gjethe dhe kërcell, pritini përpara se t’i vini në frigorifer. Konservimi. Karotat e blera konservohen në sirtarin e perimeve të frigoriferit, duke i vendosur në një qese plastike me vrima. Blini një sasi që mund të konsumohet vetëm brënda dy javësh.

Vlerat ushqimore të karotës

Përdorimi i rregullt i karotave mund të ndihmojë në parandalimin e sëmundjeve kardiovaskulare, disa kancereve dhe disa sëmundjeve që lidhen me plakjen si perdes së syrit.
Përbërësit kryesorë ushqimorë: vitamina A, vitamina B6, vitamina K.

Ngarkesa glicemike e një porcioni normal karotash është e ulët. Konsumi i karotave, të gjalla apo të gatuara, pra, nuk pengon rrënien në peshë.

Çfarë përmban karota?

Për të asimiluar më mirë karotinoidët e karotave
Shoqërojini me burime yndyrore, për shëmbull, me pak vaj, arra apo djathë. Përse? Sepse karotinoidët janë të tretshëm në yndyrë.
Zjejini ose piqini në mënyrë që të rritet absorbimi i tyre.

Karotinoidët

Karotinoidët kryesorë të gjetur në përbërjen e karotave (të gjalla, të zjera, të pjekura apo në lëng) janë beta-karotina, luteina dhe zeaksantina. Karotinoidët janë përbërës para së gjithash me karakteristika antioksidante, domethënë të afta për të neutralizuar radikalet e lira të trupit. Shumë karotinoida janë paraardhës të vitaminës A, domethënë, trupi i kthen në vitaminë A sipas nevojës.
Karotinoidët kanë efekt mbrojtës ndaj kancerit sepse ushqimet që e përmbajnë ulin nivelin e dëmtimeve oksidative në ADN. Kur dëmtohet ADN-ja, rritet rreziku i kancerit.

Fibrat në karotë

Sipas disa studimeve të kryera, marrja në të njëjtën kohë e fibrave dhe karotinoidëve, të dyja të pranishme në karotë, rrit efektin mbrojtës të saj. Në fakt, është vërtetuar se disa lloje fibrash, sidomos fibrat e tretshme, mund të ulin kolesterolin dhe të parandalojnë procesin e arteriosklerozës tek kafshët dhe njeriu. Gjatë studimit është vërtetuar se lëngu i karotës (që përmban pak fibra) kishte më pak efekt në yndryrnat e gjakut se karota.

Karota heq urinë

Personat që ndjekin një dietë dobësimi mund të provojnë të shuajnë urinë duke ngrënë 1 ose 2 karota. Një gjë e tillë mund të përdoret edhe për t’u qetësuar në rast se keni lënë duhanin. Përdorimi i lëngut të karotave. Vetëm apo të përziera me lëng perimesh apo frutash të tjera dhe erëza.

Tre deri në katër karota me disa fletë nenexhiku, në periudhën e verës;

Dy karota, një domate, një degë selino, në periudhën e vjeshtës;

Dy karota dhe një portokall i shtrydhur, në periudhën e dimrit.

Meqënëse lëngu i karotave përmban mesatarisht vetëm 10% fibra të karotës, mishi i karotës mbahet për t’u përdorur për ëmbëlsira, biskota, puding, etj.