FSHATI NEPRAVISHTË

Fshati Nepravishtë është fashati më i madh i Njësisë administrative “Qëndër Libohovë” në Bashkinë Libohovë.

Fshati Nepravishtë ka disa monumente kulture si,  Kalaja e Melanit, Ujësjellësi në Teqenë e Melanit, Kisha Paleokristiane e  Manastareqit, Teqeja  e Melanit që mendohet se është një zgjatim i qytetit antik ilir të Antigonesë ose është ngritur në gjurmët e një qyteti ilir ende të panjohur, Zona Mbrojtëse e Kalasë së Melanit është monument kulture nga viti 1963 me sipërfaqe 87 mije m2 dhe Gështenjat e Nepravishtës.

Gjithashtu në afërsi të fshatit Nepravishtë gjendet Burimi i Nepravishtës ose i Vrizit, një burim karstik me ujë të pastër e të ftohtë që krijon një mjedis shumë tërheqës për turistët.

Fshati Nepravishtë ka vlera shkencore, gjeologjike, gjeomorfologjike, hidrologjike, kulturore, didaktike, turistike dhe është monument natyre.

Fshati Nepravishtë ndodhet pranë këtij burimi midis pemëve frutore, vreshtave, gjelbërimit, ku qëndrojnë shtëpitë e nepravishtjotëve disa prej tyre monumente kulture të tipit kullë.

Në qëndër të fshatit ndodhet rrapi shekullor i nepravishtës që ruan historinë e zonës. Nepravishta është një fshat gjithashtu i  njohur edhe për vlerat në prodhimet bujqësore.

Veç siteve të njohura arkeologjike, në jug të vendit është shtuar një tjetër mundësi për turistët.

Bëhet fjalë për rrugën që afro 200 vjet me pare u përshkua nga poet i njohur anglez Lord Bajroni.

Shënimet e poetit dhe letërkëmbimi me nënën e tij të botuara në një libër, paraqesin rrugëtimin në një territor të virgjër si ai i Shqipërisë së asaj kohe, që për shumë nga vizitorët e huaj ka mbetur i tillë edhe sot.

Lord Bajroni erdhi ne Shqipëri pasi kishte kaluar më parë nëpër Portugali, Spanjë, Itali, Maltë dhe Greqi.

Turi i tij zgjat 10 ditë përmes kalërimit në zona si Nepravishta, Libohova, Erindi, Zagoria dhe Këlcyra.

Rrugëtimi “Në gjurmët e lordit Bajron “, ka ngjallur interes të madh jo vetëm për turistët anglez, por edhe për ata australianë dhe kanadez.

Vendodhja në të djathtë të rrjedhës së lumit Drino në rrëzë malit të Buretos, mes qytetit mesjetar të Libohovës dhe qytetit antik ilir të Melanit, është një pozicion që josh vazhdimisht interesin e vizitorëve dhe turistëve.

Nepravishta është nga vendbanimet më dominuese të Luginës së Drinos që mbart në gjirin e saj disa dhjetra site dhe vendbanime të antikitetit, bizantit dhe mesjetës, si Hadrianopoli, Seloja, Melani, Libohova, Gjirokastra, Antigonea, Labova e Kryqit, etj.

Aty janë ndalur udhëtarët të ndryshëm, si Lord Bajroni, Henri Holand, Martin Lik, Pukëvili dhe shumë të tjerë.

Pranë fshatit ndodhen edhe dy objekte të rralla kulti, Teqeja Bektashiane e Melanit dhe Kisha Bizantine e Vrahogoranxisë e punuar nga piktori i njohur Onufri.

Mali i Buretos sipër fshatit është një ofertë joshëse për ngjitje dhe ecje në stinët e ngrohta dhe një experience e jashtëzakonshme për të shijuar prezencën e borës në stinën e ftohtë.

Nepravishtjotët janë njerëz bujarë, mikëpritës dhe puntorë.

Këto atraksione natyrore dhe kulturore i transformojnë në mundësi të mëdha për zhvillimin e turizmit rural të integruar, turizmit kulturor, turizmit sportiv dhe agroturizmit.

Nepravishta ka shumë sekrete dhe është e denjë të përfshihet në paketën e 100 fshatrave turistik të Shqipërisë.

Përfitimi nga programi i posaçëm kombëtar, “Programi i Integruar për Zhvillimin Rural” i financuar nga Bashkimi Europian dhe donatorë të tjerë, parashikon të përzgjidhen 150 bujtina dhe 100 fshatra të cilat të mbështeten në 3 vitet e ardhëshme me financime, me qëllim rritjen e kapaciteteve të tyre pritëse.

Nepravishta ndodhet në Qarkun e Gjirokastrës, 3,5 km larg qytetit të Libohovës, 23 km larg qytetit të Gjirokastrës dhe 152 km larg Tiranës, kryeqytetit të vendit.

Aeroporti më i afërt është ai ndërkombëtar i Ioannis Kapodistrias në Greqi në distance 54 km dhe më i afërt në Shqipëri është Aeroporti Ndërkombëtar i Tiranës “Nënë Tereza” në distancë 158 km.

Ka pranë disa vende të trashëgimisë botërore të UNESCO-s dhe më të afërtat në Shqipëri janë Qendrat Historike të Beratit dhe Gjirokastrës.

Në Nepravishtë ndodhen 155 shtëpi mes pemësh dhe rrethuar me kopështe të bukura, që shtrihen në këmbët e malit të Buretos, përballë fushës së gjerë të Drinos, karshi Malit të Gjerë dhe Dropullit të Poshtëm.

Midis përrenjëve që zbresin nga mali, ndodhen katër lagje, lagjja e sipërme, lagjja e poshtëme, lagjja e kroit dhe lagjja e qendrës së fshatit ku jetojnë 763 banorë të saj.

Kur hyn në Nepravishtë objekti i parë i bukur dhe madhështor që shfaqet është Kodra e Melanit e rrethuar me qiparisë të lartë.

Një vendbanim i lashte Kaon që ndodhet në distancë 2,5 km larg nga fshati.

Përsa i përket fshatit të sotëm është i pranueshëm versioni që ai ta ketë origjinën nga banorët hershëm të Kodrës së Melanit, ku ka qenë vendosur qyteti i vjetër i fisit të Kaonëve, që në periudha të ndryshme historike sipas studiuesve ka marë emrat Hadrinopol, Justiniopol apo Edrene.

Duke ju referuar historikut të fshatit evidentohet se nepravishnjotët kanë qenë pjesëtarë të ushtrisë së Skënderbeut në jugun e vendit, të drejtuar nga Gjergj Arianiti.

Ata jane përmendur për pjesëmarrjen e tyre në kryengritjen e vitit 1847 në betejën e Bogazit, kundër reformave të Tanzimatit që kishin për qëlim të forconin sundimin osman në Shqipëri.

Marrin pjesë në Luftën e Vlorës në 1920, kundër pushtuesve italianë.

Një lapidar në qendër të fshatit përjetëson emrat e 43 deshmorëve dhe heronjve që dhanë jetën në luftën e dytë botërore 1939-1945.

Përpara 1912 në fshat funksiononte një shkollë fillore turke që bënte pjesë në kompleksin e xhamisë në Lagjen e Sipërme.

Shkolla e parë shqipe hapet në 1919 nga mësuesi i parë i fshatit, Zija Nazim Spahiu dhe qëndron e hapur deri në 1932. Prej vitit 1951 e deri në vitin 1990 nepravishnjotët u përfshinë në kooperativën bujqësore me fshatrat e Rrëzës dhe me Dropullin e Poshtëm.

Këtu nepravishnjotët u dalluan jo vetem si blektorë dhe bujqë të mirë, por edhe për bashkëpunimin dhe tolerancën fetare.

Me emër është kultura duhani i Nepravishtës, fiku i zi dhe vija – vija të bardha, si dhe ftoi kokër madh i Nepravishtës varietet i kultivuar nga Përmeti, Leskoviku dhe Delvina nga viti 1910.

Sot të paktë janë ata nepravishjotë që ndodhen në emigracion.

Të rinjtë pëlqejnë më shumë punësimin në vend, si në Alfa Glina në fshatin Glinë ku prodhohet uji mineral i Glinës dhe produkte të tjera të pijeve freskuese.

Një pjesë e specializuar merret me punë ndërtuese objektesh deri në fshatrat e Dropullit të Poshtëm dhe të Sipërm.

Të tjerë nga fshati punojnë në prodhimin e kartopecetave Lineks e Alba, në Peshkëpi të Sipërme, në Dropull si dhe në punë shtetërore.

Një lagje e re është krijuar ne rëzë të kodrës si dhe funksionon një baxho qumështi.

Aktivitete tipike që zhvillohen

• Në Ditën Botërore të Turizmit, 27 Shtator zhvillohet panairi i kulinarisë Libohova Kulturë dhe Agroturizëm.
• Në 5 Nëntor zhvillohet festa e përvitshme ‘Tradita Libohovite’,e organizuar nga Bashkia Libohovë.
• Zhvillohen Ditet e Trashëgimisë Europiane (Panairi i Artizanit) në Qarkun e Gjirokastrës.
• Zhvillohet Polifonia Shqiptare në UNESKO në Qarkun e Gjirokastrës.
• Shtator 2018, zhvillohet festivali Argjiro-Fest.