Karriget me kokë poshtë në një tavolinë.Shpërndaje në Pinterest
Urdhrat e qëndrimit në shtëpi mund të reduktojnë vdekjet nga COVID-19, megjithëse efektiviteti i këtyre masave mund të ndryshojë shumë nga një vend në tjetrin për shkak të shumë faktorëve. Jose Sarmento Matos/Bloomberg/Getty Images
  • Një numër studimesh kanë treguar se urdhrat e qëndrimit në shtëpi kanë ndihmuar në ngadalësimin e përhapjes së koronavirusit gjatë pandemisë.
  • Megjithatë, efektiviteti mund të ndryshojë shumë nga një zonë në tjetrën për shkak të shumë faktorëve të tillë si pajtueshmëria.
  • Disa studime kanë zbuluar se ndërsa urdhrat lokale të qëndrimit në shtëpi mund të jenë efektive, efektiviteti i tyre zvogëlohet me kalimin e kohës pasi njerëzit fillojnë të ndiejnë “lodhje nga bllokimi”.

Një paraprintim i kohëve të fundit që kombinon të dhëna nga disa studime të tjera sugjeron se bllokimet në fillim të pandemisë nuk reduktuan vdekjet nga COVID-19.

Megjithatë, ekspertët thonë se ky punim i pa shqyrtuar nga kolegët ka të meta serioze që kufizojnë përfundimet që bëhen nga autorët.

“Ky raport mbi efektin e ‘bllokimeve’ nuk e avancon ndjeshëm të kuptuarit tonë për efektivitetin relativ të bollëkut të masave të shëndetit publik të miratuara nga vende të ndryshme për të kufizuar transmetimin e COVID-19.” Neil FergusonPhD, një epidemiolog dhe profesor i biologjisë matematikore në Imperial College London, tha në një deklaratë.

Paraprintimi u botua në faqe interneti i Shkollës së Arteve dhe Shkencave Johns Hopkins Krieger.

Të tre autorët e punimit janë ekonomistë – jo mjekë, epidemiologë apo ekspertë të shëndetit publik – dhe vetëm njëri është nga Universiteti Johns Hopkins.

Gazeta është a meta-analizëi cili kombinon rezultatet e studimeve të pavarura për të marrë një kuptim më të mirë të efektit të përgjithshëm të një ndërhyrjeje të tillë si një mjekim, trajtim tjetër ose një përgjigje e shëndetit publik.

Ky lloj analize përfshin më shumë sesa thjesht kombinimin e të dhënave nga studime të veçanta. Studiuesit përdorin metoda statistikore për të bashkuar gjetjet duke marrë parasysh dallimet në mënyrën se si janë kryer ato studime.

Përveç kësaj, një meta-analizë e projektuar mirë duhet të përdorë metodat më të mira statistikore dhe duhet të përfshijë të gjitha studimet e duhura në analizë.

Seth FlaxmanPhD, një statisticien gjithashtu në Imperial College London, tha në të njëjtën deklaratë se autorët e paraprintimit nuk e bënë këtë të fundit.

“Ata përjashtuan sistematikisht nga shqyrtimi çdo studim të bazuar në shkencën e transmetimit të sëmundjeve,” tha ai, “që do të thotë se të vetmet studime që shikohen në analizë janë studimet që përdorin metodat e ekonomisë”.

Gideon Meyerowitz-Katz, një epidemiolog nga Universiteti i Wollongong në Uellsin e Ri Jugor, Australi, ishte dakord.

“Studimet e përfshira sigurisht nuk janë përfaqësuese të kërkimit në tërësi për bllokimet – as afër,” shkroi ai në Cicëroj. “Shumë nga dokumentet më të forta mbi ndikimin e bllokimeve, sipas përkufizimit, janë të përjashtuara.”

Përveç përjashtimit të disa studimeve të rëndësishme, autorët përdorin një përkufizim të “bllokimit” që disa ekspertë e konsiderojnë paksa shumë të gjerë.

“Aspekti më jokonsistent [of the preprint] është riinterpretimi i asaj që është bllokimi,” Samir Bhatt, DPhilnjë profesor i statistikave dhe shëndetit publik në Imperial College London, tha në deklaratë.

Autorët e paraprintimit përcaktojnë një bllokim si “imponimin e të paktën një ndërhyrjeje të detyrueshme, jo farmaceutike”, e cila përfshin urdhra për qëndrimin në shtëpi, si dhe distancimin fizik, larjen e duarve dhe të tjera.

“Kjo do ta bënte një politikë të veshjes së maskave një bllokim,” tha Bhatt.

Shumë shkencëtarë kanë ndaluar së përdoruri “bllokim” sepse nuk është një politikë, tha Bhatt. Është një “fjalë ombrellë” për një sërë politikash të krijuara për të ngadalësuar përhapjen e koronavirusit në komunitet.

Pra, një bllokim në Shtetet e Bashkuara dhe një bllokim në Mbretërinë e Bashkuar do të dukeshin shumë ndryshe. Në fakt, një bllokim në një shtet të SHBA do të dukej shumë ndryshe nga ai në një shtet tjetër.

“E gjithë kjo përbën një dokument rishikimi shumë të çuditshëm,” shkroi Meyerowitz-Katz në Twitter.

Bhatt gjithashtu e gjeti preprintin shqetësues sepse u përqendrua në pjesën e hershme të pandemisë, edhe pse vendet dhe qeveritë lokale kanë përdorur ndërhyrje jofarmaceutike – përfshirë urdhrat e qëndrimit në shtëpi – gjatë gjithë pandemisë.

“[The study] shikon një pjesë të vogël të pandemisë, “tha ai. “Ka pasur shumë bllokime që nga globalisht me të dhëna shumë më të mira.”

Studime të tjera – duke përfshirë këtë dhe këtë – kanë parë periudhat e mëvonshme gjatë pandemisë. Këto studime zbuluan gjithashtu se masat më të forta të qeverisë reduktuan më shumë vdekjet nga COVID-19.

Një sfidë me vlerësimin e ndikimit të strategjive zbutëse në vdekjet nga COVID-19 është se këto masa synojnë të ngadalësojnë transmetimin e virusit. Ndikimi në shtrimet në spital dhe vdekjet vjen më vonë.

“Për shkak se ka një vonesë nga infeksioni në vdekje, për të parë efektin e bllokimeve në vdekjet nga COVID, ne duhet të presim rreth dy ose tre javë,” tha Flaxman në deklaratë.

Ferguson tha në deklaratë se “shumë studime të efekteve të [nonpharmaceutical interventions] nuk e njohin këtë çështje të rëndësishme.”

Një tjetër gjë që studiuesit duhet të marrin parasysh është se urdhrat e qëndrimit në shtëpi rrallë imponohen të izoluara. Ato mund të ndjekin – ose të ndodhin në të njëjtën kohë me – ndërhyrje më pak kufizuese, të tilla si politikat e maskave, kufizimet e kapaciteteve dhe mbyllja e shkollave.

Në një më parë studimFlaxman dhe Bhatt shkruan se është e vështirë të “ndash përmasat individuale të efekteve të çdo ndërhyrjeje” sepse vendet i zbatuan këto në “vazhdimësi të shpejtë”.

“Analiza është komplikuar më tej nga akumulimi i imunitetit – nga infeksioni dhe vaksinimi – në popullata, së bashku me shfaqjen e varianteve të reja të COVID-19,” tha Ferguson në deklaratë.

Faktorë të tjerë që mund të ndikojnë në normat e vdekjeve nga COVID-19 përfshijnë kapacitetin spitalor dhe disponueshmërinë e vaksinave dhe trajtimeve për COVID-19, të cilat ndryshojnë shumë në vende të ndryshme.

Olga YakushevaPhD, një ekonomiste në Shkollën e Infermierisë në Universitetin e Miçiganit, dhe kolegët e saj morën parasysh disa nga këto çështje gjatë studim mbi përfitimet dhe kostot e masave zbutëse në fillim të pandemisë në Shtetet e Bashkuara.

Analiza e tyre shikoi ndikimin e “grumbullit të plotë të masave të shëndetit publik”, tha Yakusheva, i cili përfshinte urdhra për qëndrimin në shtëpi dhe masa të tjera si politikat e maskave, distancimi fizik dhe mbyllja e shkollave.

Sidoqoftë, ata nuk u fokusuan vetëm në ndikimin që këto masa patën në vdekjet nga COVID-19. Ata shikuan gjithashtu ndikimin negativ të rënies ekonomike që ndodhi si rezultat i këtyre masave.

Hulumtime të ngjashme të bëra më parë janë fokusuar në ndikimin financiar të masave zbutëse të COVID-19, por Yakusheva dhe kolegët e saj vlerësuan numrin e vdekjeve që mund të ndodhin si rezultat i këtij përçarjeje ekonomike.

Këto vdekje mund të rezultojnë nga humbja e një pune ose të ardhurash që çon në zvogëlimin e aksesit në sigurimin shëndetësor ose pamundësinë për të blerë gjërat thelbësore si ushqimi ose ilaçet – të gjitha këto mund të ndikojnë në shëndetin e një personi.

“Shtysa për këtë dokument ishte humanizimi i dëmit ekonomik,” tha Yakusheva, “kështu që ne mund të përdorim në mënyrë më efektive të njëjtën gjuhë për të folur për kostot dhe përfitimet e bllokimit.”

Studiuesit vlerësojnë se gjatë 6 muajve të parë të pandemisë, nga 800,000 deri në 1.7 milionë jetë u shpëtuan si rezultat i këtyre masave shëndetësore.

“Këta janë njerëzit që do të kishin vdekur potencialisht nga COVID nëse nuk do të mbroheshin nga reagimi i fortë i shëndetit publik,” tha Yakusheva.

Në të kundërt, ata vlerësojnë se midis 57,000 dhe 245,000 vdekje kanë ndodhur potencialisht për shkak të rënies ekonomike gjatë pjesës së parë të 2020.

“Kur e shikon atë për sa i përket jetëve të shpëtuara kundrejt jetëve të humbura, duket se izolimet ishin më mbrojtëse të jetëve njerëzore në krahasim me dëmin ekonomik që shkaktuan,” tha Yakusheva.

Në këtë studim, studiuesit përpiqen të trajtojnë një nga nuancat e shumta në debatin mbi urdhrat e qëndrimit në shtëpi – si i balanconi përfitimet dhe kostot e këtyre lloj masave?

Nuk është kurrë aq e lehtë sa të thuash se bllokimet janë “të mira” ose “të këqija”.

Në marrjen e vendimeve të shëndetit publik, shkencëtarët dhe zyrtarët shëndetësorë shikojnë të gjithë trupin e kërkimit për të kuptuar se cilat lloje të strategjive zbutëse funksionojnë më mirë dhe në cilat rrethana.

Dhe gjithashtu, për sa kohë duhet të zbatohen këto masa.

Yogesh JoshiPhD, një profesor i asociuar në Shkollën e Biznesit Robert H. Smith në Universitetin e Maryland, dhe kolegët e tij shikuan ndikimin e urdhrave të qëndrimit në shtëpi në lëvizshmëri.

Këto lloje të strategjive zbutëse synojnë të ngadalësojnë përhapjen e virusit duke inkurajuar njerëzit të qëndrojnë në shtëpi, gjë që redukton ndërveprimet e tyre me të tjerët.

Tek Joshi studimai dhe kolegët e tij zbuluan se urdhrat e qëndrimit në shtëpi reduktuan lëvizshmërinë në shumicën e vendeve që ata shikuan.

Por pas një kohe, njerëzit filluan të lëviznin më shumë në komunitet, edhe pse urdhri i qëndrimit në shtëpi vazhdoi. Një nga analizat e tyre tregoi se mesatarisht, 7 ose 8 javë pas fillimit të bllokimit, lëvizshmëria në thelb ishte kthyer aty ku filloi.

“Kur bllokimet zgjasin për periudha të gjata kohore, atëherë të dhënat e kaluara na tregojnë se nivelet e lëvizshmërisë fillojnë të rimëkëmben”, tha Joshi.

Ndërsa ata nuk shikuan në mënyrë specifike efektivitetin e urdhrave më të shkurtër të qëndrimit në shtëpi – ndonjëherë të quajtura “ndërprerësit” — Joshi “spekulon se bllokimet më të shkurtra duhet të sjellin pajtueshmëri më të lartë, për sa i përket [people] duke qëndruar në shtëpi.”

Zyrtarët shëndetësorë mund të përdorin të dhënat e lëvizshmërisë për të ndihmuar në marrjen e vendimeve në lidhje me urdhrat e qëndrimit në shtëpi.

Për shembull, tha Joshi, nëse njerëzit në një komunitet tashmë kanë kufizuar vullnetarisht lëvizjen e tyre në përgjigje të përhapjes së lartë të koronavirusit, vendosja e një urdhri qëndrimi në shtëpi mund të mos ketë shumë efekt.

Zyrtarët mund të duan gjithashtu të theksojnë masat zbutëse më pak kufizuese – të tilla si politikat e maskave dhe kufijtë e kapacitetit të biznesit – të cilat mund të jenë efektive kur vendosen herët gjatë një rritjeje.

“Hulumtimi ynë zbulon se bllokimet kanë një efekt, por ky efekt konsumohet me kalimin e kohës,” tha Joshi.

“Mund të nevojiten kërkime të mëtejshme për të hetuar nëse vendet ku bllokimet u vendosën në mënyrë të përsëritur vazhdojnë të shfaqin të njëjtin lloj reagimi ndaj bllokimeve çdo herë, ose nëse ka një konsumim edhe në të gjithë bllokimet,” shtoi ai.

Yakusheva theksoi se punimi i saj është vetëm një nga shumë që ndihmon për të sqaruar përfitimet dhe kostot e masave zbutëse të COVID-19.

“Letra ime, po aq sa letra e kujtdo tjetër, nuk është kurrë një përgjigje përfundimtare për këtë pyetje,” tha ajo. “Është një pjesë e enigmës dhe duhet të merret parasysh në kontekstin e të gjithë kërkimeve të tjera.”