Çfarë është sëmundja mendore?

Sëmundja mendore përkufizohet nga APA si “kushtet shëndetësore që përfshijnë ndryshime në të menduarit, emocionet ose sjelljen (ose një kombinim të tyre). Sëmundjet mendore shoqërohen me shqetësime dhe/ose probleme që funksionojnë në aktivitetet sociale, të punës ose familjare.”

Joel Dvoskin, PhD, një psikolog klinik me bazë në Arizona, shpjegoi se deklarata e presidentit mund të jetë e dëmshme duke barazuar dhunën me sëmundjen mendore.

Dvoskin i tha Healthline se presidenti e përkufizoi sëmundjen mendore duke e lidhur atë me dhunën duke thënë: “Duhet të jesh ‘i çmendur’ për të bërë diçka të tillë”.

“Nëse kjo është e vërtetë, atëherë kushdo që e bën atë sipas përkufizimit është i sëmurë mendor, por ky nuk është përkufizimi i sëmundjes mendore,” tha ai.

Dvoskin tha se njerëzit me sëmundje të rënda mendore në përgjithësi kanë më pak gjasa të kryejnë dhunë me armë ndaj të tjerëve.

“Nëse e mendon këtë, për të pasur një armë duhet të jesh i organizuar, duhet të kesh para,” shpjegoi ai. “Duhet të marrësh një licencë, duhet ta blesh. Nëse njerëzit [have severe mental illness], ata kanë më pak gjasa ta bëjnë këtë.”

Dr. Ramani Durvasula, profesor i psikologjisë në Universitetin Shtetëror të Kalifornisë, Los Anxhelos, shpjegon se pavarësisht nga titujt, sëmundja mendore dhe vrasja masive nuk janë provuar të kenë lidhje.

“Kryerja e një akti të tmerrshëm dhe një sëmundje mendore, ato janë dy çështje të pavarura,” tha ajo për Healthline. “A është e mundur që dikush me sëmundje mendore të mund të kryejë një akt të tmerrshëm? Po… Por ai që nënkupton tjetrin është një pohim krejtësisht i pasaktë dhe është një pohim potencialisht i rrezikshëm.”

Në vend të kësaj, Durvasula tha se njerëzit që e kanë të vështirë të rregullojnë emocionet mund të mos arrijnë një prag për t’u konsideruar të sëmurë mendërisht. Por ata mund të kenë më shumë gjasa të kryejnë dhunë.

Ajo thekson se një histori e kryerjes së dhunës në familje ose e veprimit nga zemërimi ka të ngjarë të jetë parashikues më i mirë i episodeve të dhunshme të ardhshme, sesa një diagnozë e depresionit ose çrregullimit bipolar, për shembull.

Ka pasur disa studime se njerëzit me çrregullime të përdorimit të substancave, skizofreni ose çrregullim bipolar kanë gjithnjë e më shumë gjasa të kryejnë një akt të dhunshëm. Por ky rrezik lidhet edhe me shumë faktorë të tjerë, duke përfshirë historinë familjare, stresorët personalë dhe faktorët socio-ekonomikë.

Antonio E. Puente, PhD, president i APA, tha në një deklaratë se ndërsa ka faktorë rreziku që lidhen me dhunën me armë, sëmundja mendore nuk është një prej tyre.

“Shumica dërrmuese e njerëzve me sëmundje mendore nuk janë të dhunshëm,” tha Puente. “Një kombinim kompleks i faktorëve të rrezikut, duke përfshirë një histori të dhunës në familje, krime të dhunshme kundërvajtëse dhe çrregullime të përdorimit të substancave, rrit gjasat që njerëzit të përdorin një armë zjarri kundër vetes ose të tjerëve.”

Kush do të bëhet i dhunshëm?

Të rritje e shkallës së të shtënave masive ka ushtruar presion mbi ekspertët e shëndetit mendor dhe zyrtarët e zbatimit të ligjit për të identifikuar dhe ndaluar ata që mund t’i kryejnë këto akte në fillim.

Megjithatë, Dvoskin dhe Puente shpjeguan se shenjat që dikush mund të kryejë një të shtëna masive janë shpesh shumë të paqarta për t’u identifikuar.

“Për çdo person të vetmuar, të zemëruar, të shkëputur që kryen një krim, ka dhjetëra mijëra që nuk e kryejnë atë krim,” tha Dvoskin.

Ai shtoi se ka një flamur të kuq të qartë që duhet marrë gjithmonë seriozisht: një kërcënim.

“Flamuri i kuq është kur dikush thotë, ‘Do të vras ​​veten ose do të vras ​​një bandë njerëzish’. Ky është flamuri i kuq dhe nuk duhet të injorohet kurrë”, tha ai.

Megjithatë, Puente tha se ka pak prova shkencore në identifikimin e vrasësve në masë që mund të ndihmojnë autoritetet përpara një të shtënash.

“Nëse shikojmë shkencën e vrasjeve masive… është vërtet pothuajse e pamundur të parashikohet kjo sjellje,” tha ai. “Shkenca e dhunës, qoftë terrorizëm apo të shtëna masive, është kuptuar shumë, shumë keq.”

Durvasula tha se dhuna e kaluar, veçanërisht dhuna në familje, është një sinjal paralajmërues se dikush nuk mund t’i rregullojë emocionet e tyre siç duhet. Si rezultat, mund të mendohet si një shenjë serioze e dhunës në të ardhmen.

“Unë mendoj se dhuna në familje është një kanarinë shumë e rëndësishme në një minierë qymyri,” tha ajo. “Është një variabël vërtet i rëndësishëm tregues për dikë që është i paaftë të rregullojë emocionet, tërbimin, dhunën – edhe në marrëdhënien në të cilën ata duhet të ndihen më të sigurt.”

Stigmatizimi i sëmundjes mendore

Të tre ekspertët e intervistuar nga Healthline shprehën shqetësimin se zyrtarët që lidhin publikisht sëmundjen mendore dhe një të shtëna masive, pa prova të mira, ka të ngjarë të dëmtojnë ata me sëmundje aktuale mendore.

“Nëse keni sëmundje mendore dhe dëgjoni komente në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar” në lidhje me këto të shtëna, tha Puente, “dikush mund të ndihet i pakëndshëm kur pranon dhe pranon dhe kërkon ndërhyrjen e nevojshme”.

Puente gjithashtu vuri në dukje se fondet federale për trajtimin e sëmundjeve mendore janë ulur nën tre administratat e fundit presidenciale.

“Nga njëra anë ne jemi duke u stigmatizuar dhe nga ana tjetër nuk na jepet mundësia të kujdesemi për ata individë, kështu që është një situatë e dyfishtë e rrezikut,” tha ai.

Durvasula tha se sa më shumë njerëz të fajësojnë të shtënat masive për disa versione të “sëmundjes mendore” pa asnjë provë, aq më shumë ka gjasa që njerëzit të shmangin trajtimin.

“Unë mund të shoh se si mund t’i mbajë njerëzit në hije, jo vetëm për veten e tyre, por për anëtarët e familjes që nuk janë të gatshëm të thonë, ‘E dini çfarë, keni nevojë për ndihmë’,” tha ajo. “Në shoqërinë tonë, nëse ngatërrojmë sëmundjen mendore me të shtënat masive, kjo është një shoqatë jashtëzakonisht e pafavorshme.”