Hulumtimi i ri zbulon se zgjidhja e enigmave mund t’ju ndihmojë të qëndroni “të mprehtë”.

Shpërndaje në Pinterest
Njerëzit që kishin një fjalëkryq ose zakon sudoku dukej se kishin njohuri më të mprehta. Getty Images

Një studim i ri shton më shumë prova se enigmat mund të jenë efektive për shëndetin e trurit.

Megjithatë, vendimi është ende i jashtëzakonshëm se si mund të na ndihmojnë në afat të gjatë ose nëse mund të ndihmojnë në parandalimin e rënies njohëse.

Sipas një të fundit studim botuar në International Journal of Geriatric Psychiatry, sa më shumë njerëz mbi 50 të përfshihen në lojëra të tilla si sudoku dhe fjalëkryqet, aq më mirë funksionon truri i tyre.

Studiuesit shikuan të dhënat nga rreth 19,100 pjesëmarrës në studimin PROTECT për të parë se sa shpesh ata kryenin enigma me fjalë dhe numra. Më pas ata përdorën një sërë testesh për të matur vëmendjen, kujtesën dhe arsyetimin.

Me pak fjalë, sa më shumë njerëz të angazhohen në enigma, aq më mirë performuan në teste.

Sipas testeve të studimit, njerëzit që bëjnë enigma kanë funksion të trurit të barabartë me 10 vjet më të rinj se mosha e tyre. Në testet e kujtesës afatshkurtër, ata që merrnin enigma kishin funksion të trurit të barabartë me tetë vjet më të rinj.

Analiza e të dhënave ndërseksionale vlerësoi testimin në rreth 19,000 njerëz. Të dhënat u raportuan vetë dhe pjesëmarrësit përfunduan testimin kognitiv në internet.

“Përmirësimet janë veçanërisht të qarta në shpejtësinë dhe saktësinë e performancës së tyre. Në disa fusha përmirësimi ishte mjaft dramatik,” tha Dr. Anne Corbett, autor kryesor dhe lektor i demencës në Shkollën Mjekësore të Universitetit të Exeter.

“Nuk mund të themi se luajtja e këtyre enigmave domosdoshmërisht zvogëlon rrezikun e demencës në jetën e mëvonshme,” tha Corbett. “Por ky hulumtim mbështet gjetjet e mëparshme që tregojnë se përdorimi i rregullt i enigmave të fjalëve dhe numrave ndihmon që truri ynë të funksionojë më mirë për më gjatë.”

Studiuesit duan të ndjekin me pjesëmarrësit me kalimin e kohës. Ata gjithashtu duan të vlerësojnë ndikimin e intensitetit të enigmës, si dhe faktorin se sa kohë janë përfshirë njerëzit në enigma.

Dr Jerri D. Edwards, një profesor nga Universiteti i Floridës Jugore në Tampa, i cili studion lojërat e trurit dhe njohjen, tha se për shkak se studimi është korrelativ – jo i rastësishëm – nuk do të thotë se të luash lojëra shkaqet njohje më të mirë.

“Ka të ngjarë që njerëzit që kanë njohuri më të mirë t’i pëlqejnë këto aktivitete dhe priren të angazhohen në to,” tha ajo për Healthline.

“Gjithashtu, njerëzit pa rënie njohëse angazhohen në këto aktivitete, por kur përjetojnë rënie njohëse, ka të ngjarë të heqin dorë nga kjo sepse bëhen zhgënjyese ose sfiduese,” tha ajo.

Ajo vuri në dukje hulumtimet që gjetën angazhimi kognitiv në pleqëri mund të jetë një tampon nga rënia. Ajo citoi gjithashtu kërkimore që zbuloi se funksioni më i dobët njohës mund të shkaktojë një reduktim të stilit të jetesës duke përfshirë aktivitetet sociale.

Sipas një të madhe provë klinike e rastësishme, trajnimi i kompjuterizuar njohës që synon shpejtësinë e përpunimit ishte më i mirë në mbrojtjen kundër rënies me kalimin e kohës tek të rriturit më të vjetër në krahasim me fjalëkryqet, vuri në dukje Edwards.

“Duke pasur parasysh se aftësitë verbale priren të përmirësohen me moshën, ne priremi të përmirësohemi në lojërat që lidhen me fjalët në plakje normale,” tha Edwards. “Nga ana tjetër, disa aftësi njohëse që priren të bien me kalimin e moshës janë shpejtësia mendore, vëmendja e ndarë, injorimi i shpërqendrimit dhe zhvendosja e vëmendjes. Është e rëndësishme të sfidojmë trurin tonë me këto lloj detyrash me kalimin e moshës.”

Ajo inkurajon stimulimin kognitiv, por tha se nuk ishte në dijeni të ndonjë prove nga provat e kontrolluara të rastësishme që konfirmojnë se mund të përmirësojë performancën njohëse ose të zvogëlojë në mënyrë gjatësore rrezikun e rënies njohëse ose demencës.

Dr. Jessica Langbaum, një studiues i sëmundjes Alzheimer nga Arizona, dhe drejtor i asociuar për Iniciativën për Parandalimin e Alzheimerit, tha se ka prova se kryerja e aktiviteteve stimuluese njohëse si puzzles mund të ndihmojë me aftësitë tona si të menduarit, vëmendja dhe arsyetimi.

“Ajo që ne nuk e dimë, megjithatë, është nëse kjo është një marrëdhënie e drejtpërdrejtë shkakësore,” tha Langbaum për Healthline. “Ne gjithashtu nuk e dimë nëse pjesëmarrja në këto aktivitete vonon ose parandalon fillimin e dëmtimit njohës si çmenduria ose çmenduria për shkak të sëmundjes së Alzheimerit.

Ajo tha se gjetjet e studimit ishin interesante, por vuri në dukje se të dhënat ishin vetë-raportuar, të cilat mund të mos jenë plotësisht të besueshme.

Një koncept kyç si në plakjen normale të trurit ashtu edhe në demencën (përfshirë sëmundjen e Alzheimerit) është se aftësia jonë për të funksionuar është një ekuilibër i patologjisë së trurit dhe fuqisë njohëse të trurit, shpjegoi Dr. Gayatri Devi, një neurolog i specializuar në çrregullimet e kujtesës në spitalin Lenox Hill në Qyteti i Nju Jorkut.

“Kur patologjia është dërrmuese, gjë që ndodh në çmenduritë agresive, asnjë forcë e trurit nuk mund të ndihmojë në ngadalësimin e përparimit”, tha ajo.

“Fatmirësisht, shumica e llojeve të çmendurisë dhe Alzheimerit janë ngadalë progresive dhe ne mund të forcojmë forcën e trurit tonë ose rezervën njohëse për të vonuar fillimin e demencës ose për ta parandaluar atë krejtësisht.”

Përdorimi i fjalëkryqeve dhe ushtrimeve të tjera mendore për të forcuar rrjetet tona të trurit është një mënyrë për të forcuar trurin, siç është ushtrimi fizik.

“Marku është ta mbajmë trurin të sfiduar dhe të angazhuar ndërsa plakemi”, tha Devi.

Ju nuk duhet të jeni një fanatik i enigmës për të rritur trurin tuaj, megjithatë, ju gjithashtu mund të mësoni një gjuhë të re ose të filloni një hobi të ri.

“Pavarësisht detyrës, nëse problemi është mjaft sfidues, të gjitha zonat e trurit janë pak a shumë të përfshira në përpjekjen për të gjetur një zgjidhje – e cila është e mirë për forcimin e përgjithshëm të rrjeteve të trurit dhe përmirësimin e rezervës njohëse,” tha ajo.

Sipas një të fundit studim, sa më shumë njerëz mbi 50 vjeç të përfshihen në lojëra të tilla si sudoku dhe fjalëkryqet, aq më mirë funksionon truri i tyre.

Megjithatë, ekspertët sqaruan se për shkak se studimi është korrelativ, jo i rastësishëm, kjo nuk do të thotë se të luash lojëra shkakton njohje më të mirë.

Por ekspertët thanë se sfidimi i trurit tuaj ose përmes enigmave ose metodave të tjera si mësimi i një gjuhe mund të ndihmojë këdo të qëndrojë i angazhuar dhe i mprehtë njohës.